ધીંગાણું
બાપુના ગઢમાં બધી જણસ છે, બે વાતની ખોટ છે
પહેલું તો કે’ યુદ્ધ થાય નહીં, બીજું ફાટલો કોટ છે
શિરોહી તલવારનું લટકવું વર્ષો જૂનું ખીંટીએ
ને ફાટ્યો છે કોટ કાળબળથી આડી ઊભી લીંટીએ
બાપુ કહેતા : ‘નોતરાં દઈ દઉં દેમાર બારોટને
શત્રુ મારું - એમ આજ બખિયા મારી દઉં કોટને’
દોરા સોતી સોયથી પલકમાં દારુણ હલ્લો કર્યોને
બાપુએ કોટને કસબથી કાતિલ ટેભો ભર્યો
ત્યાં તો ‘લોહી’ એમ ચીસ સહસા પાડી ઊઠી આંગળી
ને બાપુના ટેરવે રગતની શેડ્યું ફૂટી નીકળી
‘ખમ્મા, ખમ્મા બાપ…’ એમ કહીને બાપુ કરે હાકલા
ખીંટીથી તલવારને લઈ કરે લોહી વડે ચાંદલા
થાતું બાપુને : બહુ શુકનવંતો આપણો કોટ છે
કિંતુ એક જ ખોટ, આજ અહીં ના એક્કેય બારોટ છે
धींगाणुं
बापुना गढमां बधी जणस छे, बे वातनी खोट छे
पहेलुं तो के’ युद्ध थाय नहीं, बीजुं फाटलो कोट छे
शिरोही तलवारनुं लटकवुं वर्षो जूनुं खींटीए
ने फाट्यो छे कोट काळबळथी आडी ऊभी लींटीए
बापु कहेता : ‘नोतरां दई दउं देमार बारोटने
शत्रु मारुं - एम आज बखिया मारी दउं कोटने’
दोरा सोती सोयथी पलकमां दारुण हल्लो कर्योने
बापुए कोटने कसबथी कातिल टेभो भर्यो
त्यां तो ‘लोही’ एम चीस सहसा पाडी ऊठी आंगळी
ने बापुना टेरवे रगतनी शेड्युं फूटी नीकळी
‘खम्मा, खम्मा बाप…’ एम कहीने बापु करे हाकला
खींटीथी तलवारने लई करे लोही वडे चांदला
थातुं बापुने : बहु शुकनवंतो आपणो कोट छे
किंतु एक ज खोट, आज अहीं ना एक्केय बारोट छे
Dhinganun
Bapuna gadhaman badhi janas chhe, be vatani khot chhe
Pahelun to ke’ yudda thaya nahin, bijun fatalo kot chhe
Shirohi talavaranun latakavun varsho junun khintie
Ne fatyo chhe kot kalabalathi adi ubhi lintie
Bapu kaheta : ‘notaran dai daun demar barotane
Shatru marun - em aj bakhiya mari daun kotane’
Dora soti soyathi palakaman darun hallo karyone
Bapue kotane kasabathi katil tebho bharyo
Tyan to ‘lohi’ em chis sahasa padi uthi angali
Ne bapuna terave ragatani shedyun futi nikali
‘khamma, khamma bapa…’ em kahine bapu kare hakala
Khintithi talavarane lai kare lohi vade chandala
Thatun bapune : bahu shukanavanto apano kot chhe
Kintu ek j khota, aj ahin na ekkeya barot chhe
Dhīngāṇun
Bāpunā gaḍhamān badhī jaṇas chhe, be vātanī khoṭ chhe
Pahelun to ke’ yudḍa thāya nahīn, bījun fāṭalo koṭ chhe
Shirohī talavāranun laṭakavun varṣho jūnun khīnṭīe
Ne fāṭyo chhe koṭ kāḷabaḷathī āḍī ūbhī līnṭīe
Bāpu kahetā : ‘notarān daī daun demār bāroṭane
Shatru mārun - em āj bakhiyā mārī daun koṭane’
Dorā sotī soyathī palakamān dāruṇ hallo karyone
Bāpue koṭane kasabathī kātil ṭebho bharyo
Tyān to ‘lohī’ em chīs sahasā pāḍī ūṭhī āngaḷī
Ne bāpunā ṭerave ragatanī sheḍyun fūṭī nīkaḷī
‘khammā, khammā bāpa…’ em kahīne bāpu kare hākalā
Khīnṭīthī talavārane laī kare lohī vaḍe chāndalā
Thātun bāpune : bahu shukanavanto āpaṇo koṭ chhe
Kintu ek j khoṭa, āj ahīn nā ekkeya bāroṭ chhe
Source : રમેશ પારેખ