દૂધમાં સાકર
સૌ પારસી પૂજક અગ્નિના જે,
ઈરાન છોડે નિજ ધર્મ કાજે;
સમુદ્ર ખેડી ગુજરાત આંગણે,
સંજાણ આવી નિજ ભૂમિ આ ગણે.
સંજાણનો જેહ સુજાણ રાણો
તેની કને દૂત વદંત શાણો:
‘છીએ વિદેશી વસવાટ આપો,
ધર્મી જનોનું નૃપ દુઃખ કાપો!’
રાણો વિચારે તસુ ભોંય છે ના,
વસી નવી કો વસતી શકે ના.
કહ્યું દઈ દૂધ ભરેલ પ્યાલો:
‘ક્હેજે ગુરુને અમ ભેટ આ લો!’
દૂતે જઈ પાત્ર દીધું છલોછલ,
જોઈ વિમાસે ગુરુ શાંત નિશ્ચલ.
ઘડી પછી સાકર થોડી લીધી,
ભરી ભરી મૂઠી ઉમેરી દીધી.
ને પાત્ર એ દૂધનું દૂત સાથે
પ્હોંચાડ્યું પાછું તહીં ભૂપ હાથે.
જોયું નૃપે બિંદુ તૃણેથી ચાખી:
‘રે દૂધમાં સાકર છે શું નાખી?
જા દૂત તારા ગુરુને કહેજે,
થશે તમારો વસવાટ સહેજે.
છે દૂધમાં સાકર આ સમાઈ,
એવા જ રહેજો બની ભાઈ ભાઈ.
છો ગૌર છો ધીર ગંભીર વીર,
મા ભૂમિનું નીવડશો જ હીર.’
વર્ષો હજારેક પછી વહી ગયાં,
છે પારસી ગુર્જરી હીર થૈ રહ્યા.
दूधमां साकर
सौ पारसी पूजक अग्निना जे,
ईरान छोडे निज धर्म काजे;
समुद्र खेडी गुजरात आंगणे,
संजाण आवी निज भूमि आ गणे.
संजाणनो जेह सुजाण राणो
तेनी कने दूत वदंत शाणो:
‘छीए विदेशी वसवाट आपो,
धर्मी जनोनुं नृप दुःख कापो!’
राणो विचारे तसु भोंय छे ना,
वसी नवी को वसती शके ना.
कह्युं दई दूध भरेल प्यालो:
‘क्हेजे गुरुने अम भेट आ लो!’
दूते जई पात्र दीधुं छलोछल,
जोई विमासे गुरु शांत निश्चल.
घडी पछी साकर थोडी लीधी,
भरी भरी मूठी उमेरी दीधी.
ने पात्र ए दूधनुं दूत साथे
प्होंचाड्युं पाछुं तहीं भूप हाथे.
जोयुं नृपे बिंदु तृणेथी चाखी:
‘रे दूधमां साकर छे शुं नाखी?
जा दूत तारा गुरुने कहेजे,
थशे तमारो वसवाट सहेजे.
छे दूधमां साकर आ समाई,
एवा ज रहेजो बनी भाई भाई.
छो गौर छो धीर गंभीर वीर,
मा भूमिनुं नीवडशो ज हीर.’
वर्षो हजारेक पछी वही गयां,
छे पारसी गुर्जरी हीर थै रह्या.
Dudhaman Sakara
Sau parasi pujak agnina je,
Iran chhode nij dharma kaje;
Samudra khedi gujarat angane,
Sanjan avi nij bhumi a gane.
Sanjanano jeh sujan rano
Teni kane dut vadanta shano:
‘chhie videshi vasavat apo,
Dharmi janonun nrup duahkh kapo!’
Rano vichare tasu bhonya chhe na,
Vasi navi ko vasati shake na.
Kahyun dai dud bharel pyalo:
‘kheje gurune am bhet a lo!’
Dute jai patra didhun chhalochhala,
Joi vimase guru shanta nishchala.
Ghadi pachhi sakar thodi lidhi,
Bhari bhari muthi umeri didhi.
Ne patra e dudhanun dut sathe
Phonchadyun pachhun tahin bhup hathe.
Joyun nrupe bindu trunethi chakhi:
're dudhaman sakar chhe shun nakhi?
Ja dut tara gurune kaheje,
Thashe tamaro vasavat saheje.
Chhe dudhaman sakar a samai,
Eva j rahejo bani bhai bhai.
Chho gaur chho dhir ganbhir vira,
Ma bhuminun nivadasho j hira.’
Varsho hajarek pachhi vahi gayan,
Chhe parasi gurjari hir thai rahya.
Dūdhamān sākara
Sau pārasī pūjak agninā je,
Īrān chhoḍe nij dharma kāje;
Samudra kheḍī gujarāt āngaṇe,
Sanjāṇ āvī nij bhūmi ā gaṇe.
Sanjāṇano jeh sujāṇ rāṇo
Tenī kane dūt vadanta shāṇo:
‘chhīe videshī vasavāṭ āpo,
Dharmī janonun nṛup duahkh kāpo!’
Rāṇo vichāre tasu bhonya chhe nā,
Vasī navī ko vasatī shake nā.
Kahyun daī dūḍ bharel pyālo:
‘kheje gurune am bheṭ ā lo!’
Dūte jaī pātra dīdhun chhalochhala,
Joī vimāse guru shānta nishchala.
Ghaḍī pachhī sākar thoḍī līdhī,
Bharī bharī mūṭhī umerī dīdhī.
Ne pātra e dūdhanun dūt sāthe
Phonchāḍyun pāchhun tahīn bhūp hāthe.
Joyun nṛupe bindu tṛuṇethī chākhī:
‘re dūdhamān sākar chhe shun nākhī?
Jā dūt tārā gurune kaheje,
Thashe tamāro vasavāṭ saheje.
Chhe dūdhamān sākar ā samāī,
Evā j rahejo banī bhāī bhāī.
Chho gaur chho dhīr ganbhīr vīra,
Mā bhūminun nīvaḍasho j hīra.’
Varṣho hajārek pachhī vahī gayān,
Chhe pārasī gurjarī hīr thai rahyā.
Source : ઉમાશંકર જોશી