દૂધમાં સાકર
સૌ પારસી પૂજક અગ્નિના જે,
ઈરાન છોડે નિજ ધર્મ કાજે;
સમુદ્ર ખેડી ગુજરાત આંગણે,
સંજાણ આવી નિજ ભૂમિ આ ગણે.
સંજાણનો જેહ સુજાણ રાણો
તેની કને દૂત વદંત શાણો:
‘છીએ વિદેશી વસવાટ આપો,
ધર્મી જનોનું નૃપ દુઃખ કાપો!’
રાણો વિચારે તસુ ભોંય છે ના,
વસી નવી કો વસતી શકે ના.
કહ્યું દઈ દૂધ ભરેલ પ્યાલો:
‘ક્હેજે ગુરુને અમ ભેટ આ લો!’
દૂતે જઈ પાત્ર દીધું છલોછલ,
જોઈ વિમાસે ગુરુ શાંત નિશ્ચલ.
ઘડી પછી સાકર થોડી લીધી,
ભરી ભરી મૂઠી ઉમેરી દીધી.
ને પાત્ર એ દૂધનું દૂત સાથે
પ્હોંચાડ્યું પાછું તહીં ભૂપ હાથે.
જોયું નૃપે બિંદુ તૃણેથી ચાખી:
‘રે દૂધમાં સાકર છે શું નાખી?
જા દૂત તારા ગુરુને કહેજે,
થશે તમારો વસવાટ સહેજે.
છે દૂધમાં સાકર આ સમાઈ,
એવા જ રહેજો બની ભાઈ ભાઈ.
છો ગૌર છો ધીર ગંભીર વીર,
મા ભૂમિનું નીવડશો જ હીર.’
વર્ષો હજારેક પછી વહી ગયાં,
છે પારસી ગુર્જરી હીર થૈ રહ્યા.
(૧૯૪૯)
-ઉમાશંકર જોશી
Dudhaman Sakara
Sau parasi pujak agnin je,
Iran chhode nij dharma kaje;
Samudra khedi gujarat angane,
Sanjan avi nij bhumi a gane.
Sanjanano jeh sujan rano
Teni kane dut vadanṭa shano:
‘chhie videshi vasavat apo,
Dharmi janonun nrup duahkha kapo!’
Rano vichare tasu bhonya chhe na,
Vasi navi ko vasati shake na.
Kahyun dai dudh bharel pyalo:
‘kheje gurune am bhet a lo!’
Dute jai patra didhun chhalochhala,
Joi vimase guru shanṭa nishchala.
Ghadi pachhi sakar thodi lidhi,
Bhari bhari muthi umeri didhi.
Ne patra e dudhanun dut sathe
Phonchadyun pachhun tahin bhup hathe.
Joyun nrupe bindu trunethi chakhi:
‘re dudhaman sakar chhe shun nakhi?
J dut tar gurune kaheje,
Thashe tamaro vasavat saheje.
Chhe dudhaman sakar a samai,
Ev j rahejo bani bhai bhai.
Chho gaur chho dhir ganbhir vira,
M bhuminun nivadasho j hira.’
Varsho hajarek pachhi vahi gayan,
Chhe parasi gurjari hir thai rahya.
(1949)
-Umashankar Joshi