હે જૂન ત્રીજી! - He Jun Triji! - Gujarati

હે જૂન ત્રીજી!

હે જૂન ત્રીજી!
ઓગણીસસો ને સુડતાલી સાલની!

    હે જૂન ત્રીજી!
    રે   છેવટે   તું   પણ   કેવું   રીઝી!
    ભૂગોળ શું  સમસમીને  જ  સીઝી?

    હે જૂન ત્રીજી!
    હાકેમનું      ભાષણ      સાંભળીને
    આ  જન્મભૂમિ  ગઈ   સાવ  થીજી.
    ગુલામીના જખ્મ  તણી  દવા  મળી–
    આઝાદી,  તે  યે   બસ  વાઢકાપથી.
    સામ્રાજ્યશાહી    થઈ     જાહિરાત,
    ગુલામીની    મૈયત    કે    બરાત?

    હે જૂન ત્રીજી!
    રે   છેવટે   તું   પણ  કેવું   રીઝી!
    લાવાભર્યા  કોઈ   લલાટલેખ   શી
    લકીર   તાણી,   હદ   થૈ   હદોની.
    એ   અંગવિચ્છેદની   હે   જનેતા!
    નમી  પડ્યા    શૂન્યમનસ્ક    નેતા.

    નોઆખલીમાં   હતી  આગ  ત્યારે
    ગાંધી   મહાત્મા   તહીં    દ્વારેદ્વારે
    ભમી  રહ્યા'તા  દવ  શાંત  પાડવા.

    શું હિન્દુ? શું મુસ્લીમ?  વેર શાને?
    આ  આગ  ઠારું  જલરાશિથી  હું?
    કે  ધૂળ  નાખી  કરું  શાંત જ્વાલા?
    હોમાઉં    કિંવા    હવિરૂપ     થૈને
    વિનાશકારી     ઈહ      વૈમનસ્યે?
    આવા    વલોપાત    વડે   મહાત્મા
    વીંધી  રહ્યા'તા   જ  તમિસ્ત્ર   કેવું!

    હે જૂન ત્રીજી!
    ઓગણીસસો ને સુડતાલી સાલની!
    મને     મહાભારતનો       પ્રસંગ
    તેવે  સમે  તુર્ત  જ  સાંભર્યો  અને
    બની  ગયો   હું  પણ   દગ્ધ-દંગ!

    ભરીભરી     કૌરવની     સભામાં
    દુઃશાસને     દ્રૌપદી-ચીર    ખેંચ્યાં,
    રે  ભીષ્મ  જેવા ય   રહ્યા  અચેષ્ટ,
    ને   દ્રોણ   જેવા   નિરુપાય   બેઠા.

    સિદ્ધાંતના    તાર્કિક       ધર્મબંધને
    મહાનુભાવો     અથવા     મદાંધને
    પડી   ન   સાચી   લવલેશ    સૂઝ,
    અને  ન  આવી   પછી  એની  રૂઝ.

    ત્યારે  છવાયો  સ્વર  માત્ર  હા-હા!
    વિવેકબુદ્ધિ  થઈ   ત્યાં  જ  સ્વાહા!
    નરાધમોની  હતી   હાસ્ય    હા-હા!
    કર્તવ્યમૂઢોની    વ્યથા   ય   હા-હા!

    તેવું  જ   શું  ભારત-ભાગલા   સમે
    બની ગયું?  સ્થાપિત  થૈ ઠસી ગયું?

    એ  ભીષ્મની શૂન્યમનસ્કતા  હતી?
    કે   દ્રોણની   અન્યમનસ્કતા હતી?
    એ   શૂન્ય     ને   અન્યમનસ્કતાને
    નથી   વખાણી    જ    પુરાણપાને 

    હે જૂન ત્રીજી! 
    રે   છેવટે  તું   પણ   કેવું   રીઝી?
    ગુલામીમાં  યે    ટુકડાથી    નિર્ભર,
    આઝાદી  લીધી  ટુકડાથી તુષ્ટ   થૈ!
    થયું     મહાભારતમાંથી     ભારત!
    રે  એમ  પૂરી   થઈ   કેવી  આરત!

हे जून त्रीजी!

हे जून त्रीजी!
ओगणीससो ने सुडताली सालनी!

    हे जून त्रीजी!
    रे   छेवटे   तुं   पण   केवुं   रीझी!
    भूगोळ शुं  समसमीने  ज  सीझी?

    हे जून त्रीजी!
    हाकेमनुं      भाषण      सांभळीने
    आ  जन्मभूमि  गई   साव  थीजी.
    गुलामीना जख्म  तणी  दवा  मळी–
    आझादी,  ते  ये   बस  वाढकापथी.
    साम्राज्यशाही    थई     जाहिरात,
    गुलामीनी    मैयत    के    बरात?

    हे जून त्रीजी!
    रे   छेवटे   तुं   पण  केवुं   रीझी!
    लावाभर्या  कोई   ललाटलेख   शी
    लकीर   ताणी,   हद   थै   हदोनी.
    ए   अंगविच्छेदनी   हे   जनेता!
    नमी  पड्या    शून्यमनस्क    नेता.

    नोआखलीमां   हती  आग  त्यारे
    गांधी   महात्मा   तहीं    द्वारेद्वारे
    भमी  रह्या'ता  दव  शांत  पाडवा.

    शुं हिन्दु? शुं मुस्लीम?  वेर शाने?
    आ  आग  ठारुं  जलराशिथी  हुं?
    के  धूळ  नाखी  करुं  शांत ज्वाला?
    होमाउं    किंवा    हविरूप     थैने
    विनाशकारी     ईह      वैमनस्ये?
    आवा    वलोपात    वडे   महात्मा
    वींधी  रह्या'ता   ज  तमिस्त्र   केवुं!

    हे जून त्रीजी!
    ओगणीससो ने सुडताली सालनी!
    मने     महाभारतनो       प्रसंग
    तेवे  समे  तुर्त  ज  सांभर्यो  अने
    बनी  गयो   हुं  पण   दग्ध-दंग!

    भरीभरी     कौरवनी     सभामां
    दुःशासने     द्रौपदी-चीर    खेंच्यां,
    रे  भीष्म  जेवा य   रह्या  अचेष्ट,
    ने   द्रोण   जेवा   निरुपाय   बेठा.

    सिद्धांतना    तार्किक       धर्मबंधने
    महानुभावो     अथवा     मदांधने
    पडी   न   साची   लवलेश    सूझ,
    अने  न  आवी   पछी  एनी  रूझ.

    त्यारे  छवायो  स्वर  मात्र  हा-हा!
    विवेकबुद्धि  थई   त्यां  ज  स्वाहा!
    नराधमोनी  हती   हास्य    हा-हा!
    कर्तव्यमूढोनी    व्यथा   य   हा-हा!

    तेवुं  ज   शुं  भारत-भागला   समे
    बनी गयुं?  स्थापित  थै ठसी गयुं?

    ए  भीष्मनी शून्यमनस्कता  हती?
    के   द्रोणनी   अन्यमनस्कता हती?
    ए   शून्य     ने   अन्यमनस्कताने
    नथी   वखाणी    ज    पुराणपाने 

    हे जून त्रीजी! 
    रे   छेवटे  तुं   पण   केवुं   रीझी?
    गुलामीमां  ये    टुकडाथी    निर्भर,
    आझादी  लीधी  टुकडाथी तुष्ट   थै!
    थयुं     महाभारतमांथी     भारत!
    रे  एम  पूरी   थई   केवी  आरत!

He Jun Triji!

He jun triji!
oganisaso ne sudatali salani!

    he jun triji!
    re   chhevate   tun   pan   kevun   rizi!
    bhugol shun  samasamine  j  sizi?

    he jun triji!
    hakemanun      bhashan      sanbhaline
    a  janmabhumi  gai   sav  thiji.
    gulamina jakhma  tani  dava  mali-
    azadi,  te  ye   bas  vadhakapathi.
    samrajyashahi    thai     jahirata,
    gulamini    maiyat    ke    barata?

    he jun triji!
    re   chhevate   tun   pan  kevun   rizi!
    lavabharya  koi   lalatalekh   shi
    lakir   tani,   had   thai   hadoni.
    e   angavichchhedani   he   janeta!
    nami  padya    shunyamanaska    neta.

    noakhaliman   hati  ag  tyare
    gandhi   mahatma   tahin    dvaredvare
    bhami  rahya'ta  dav  shanta  padava.

    shun hindu? Shun muslima?  ver shane?
    a  ag  tharun  jalarashithi  hun?
    ke  dhul  nakhi  karun  shanta jvala?
    homaun    kinva    havirup     thaine
    vinashakari     ih      vaimanasye?
    ava    valopat    vade   mahatma
    vindhi  rahya'ta   j  tamistra   kevun!

    he jun triji!
    oganisaso ne sudatali salani!
    mane     mahabharatano       prasanga
    teve  same  turta  j  sanbharyo  ane
    bani  gayo   hun  pan   dagdha-danga!

    bharibhari     kauravani     sabhaman
    duahshasane     draupadi-chir    khenchyan,
    re  bhishma  jeva ya   rahya  acheshta,
    ne   dron   jeva   nirupaya   betha.

    siddhantana    tarkik       dharmabandhane
    mahanubhavo     athava     madandhane
    padi   n   sachi   lavalesh    suza,
    ane  n  avi   pachhi  eni  ruza.

    tyare  chhavayo  svar  matra  ha-ha!
    vivekabuddhi  thai   tyan  j  swaha!
    naradhamoni  hati   hasya    ha-ha!
    kartavyamudhoni    vyatha   ya   ha-ha!

    tevun  j   shun  bharata-bhagala   same
    bani gayun?  sthapit  thai thasi gayun?

    e  bhishmani shunyamanaskata  hati?
    ke   dronani   anyamanaskata hati?
    e   shunya     ne   anyamanaskatane
    nathi   vakhani    j    puranapane 

    he jun triji! 
    re   chhevate  tun   pan   kevun   rizi?
    gulamiman  ye    tukadathi    nirbhara,
    azadi  lidhi  tukadathi tushta   thai!
    thayun     mahabharatamanthi     bharata!
    re  em  puri   thai   kevi  arata!

He jūn trījī!

He jūn trījī!
ogaṇīsaso ne suḍatālī sālanī!

    he jūn trījī!
    re   chhevaṭe   tun   paṇ   kevun   rīzī!
    bhūgoḷ shun  samasamīne  j  sīzī?

    he jūn trījī!
    hākemanun      bhāṣhaṇ      sānbhaḷīne
    ā  janmabhūmi  gaī   sāv  thījī.
    gulāmīnā jakhma  taṇī  davā  maḷī–
    āzādī,  te  ye   bas  vāḍhakāpathī.
    sāmrājyashāhī    thaī     jāhirāta,
    gulāmīnī    maiyat    ke    barāta?

    he jūn trījī!
    re   chhevaṭe   tun   paṇ  kevun   rīzī!
    lāvābharyā  koī   lalāṭalekh   shī
    lakīr   tāṇī,   had   thai   hadonī.
    e   angavichchhedanī   he   janetā!
    namī  paḍyā    shūnyamanaska    netā.

    noākhalīmān   hatī  āg  tyāre
    gāndhī   mahātmā   tahīn    dvāredvāre
    bhamī  rahyā'tā  dav  shānta  pāḍavā.

    shun hindu? Shun muslīma?  ver shāne?
    ā  āg  ṭhārun  jalarāshithī  hun?
    ke  dhūḷ  nākhī  karun  shānta jvālā?
    homāun    kinvā    havirūp     thaine
    vināshakārī     īh      vaimanasye?
    āvā    valopāt    vaḍe   mahātmā
    vīndhī  rahyā'tā   j  tamistra   kevun!

    he jūn trījī!
    ogaṇīsaso ne suḍatālī sālanī!
    mane     mahābhāratano       prasanga
    teve  same  turta  j  sānbharyo  ane
    banī  gayo   hun  paṇ   dagdha-danga!

    bharībharī     kauravanī     sabhāmān
    duahshāsane     draupadī-chīr    khenchyān,
    re  bhīṣhma  jevā ya   rahyā  acheṣhṭa,
    ne   droṇ   jevā   nirupāya   beṭhā.

    siddhāntanā    tārkik       dharmabandhane
    mahānubhāvo     athavā     madāndhane
    paḍī   n   sāchī   lavalesh    sūza,
    ane  n  āvī   pachhī  enī  rūza.

    tyāre  chhavāyo  svar  mātra  hā-hā!
    vivekabuddhi  thaī   tyān  j  swāhā!
    narādhamonī  hatī   hāsya    hā-hā!
    kartavyamūḍhonī    vyathā   ya   hā-hā!

    tevun  j   shun  bhārata-bhāgalā   same
    banī gayun?  sthāpit  thai ṭhasī gayun?

    e  bhīṣhmanī shūnyamanaskatā  hatī?
    ke   droṇanī   anyamanaskatā hatī?
    e   shūnya     ne   anyamanaskatāne
    nathī   vakhāṇī    j    purāṇapāne 

    he jūn trījī! 
    re   chhevaṭe  tun   paṇ   kevun   rīzī?
    gulāmīmān  ye    ṭukaḍāthī    nirbhara,
    āzādī  līdhī  ṭukaḍāthī tuṣhṭa   thai!
    thayun     mahābhāratamānthī     bhārata!
    re  em  pūrī   thaī   kevī  ārata!

Source : વેણીભાઈ પુરોહિત