હિરણ હલકાળી નદી રૂપાળી નખરાળી!
(છંદ ચારણી)
ડુંગરથી દડતી, ઘાટ ઊતરતી, પડતી પડતી આખડતી
આવે ઊછળતી, જરા ન ડરતી, હરતી ફરતી મદઝરતી
કિલકારા કરતી, ડગલાં ભરતી, જાય ગરજતી જોરાળી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
આંકડિયાવાળી, વેલ્ય ઘટાળી, વેલડિયાળી વૃખવાળી
અવળા આંટાળી, જામી જાળી, ભેખડિયાળી ભેવાળી
તેને દઈ તાળી, જાતાં ભાળી, લાખણિયાળી લટકાળી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
જોગંદ જટાળા, ભૂરી લટાળા, ચાલ છટાળા, ચરચાળા
ડણકે ડાઢાળા, સિંહણ બાળા, દસ હાથાળા, દઈ તાળા
મોટા માથાળા, ગ્રજવે ગાળા, હિરણિયાળા હુંકારી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
ગાગડિયાવાળી, મા મમતાળી, ખોડલ માડી ખપરાળી
બેઠી ત્યાં બાળી, કાયમ કાળી, જતન કરાળી, જોરાળી
થાનક લઈ થાળી, નિવેદવાળી, માનવ આવે સરધાળી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
ડેડાં ડળવળતાં, ઝૂંડ ઝંબૂળતાં, મઘરા ફરતા મોં ફાડી
જળકૂકડા ચરતાં, બતક વિહરતાં, દાદુર ડહતા દિનદાડી
માછલીયું ટોળાં, કરે કિલોળા, બગલાં બોળા બહુ ભારી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
આંબા આંબલીયું, ઉમ ઉંબરીયું, ખેર ખીજડીયું, બોરડીયું
કેસુડાં ફળિયું, વા ખાખરિયું, હેમની કળીયું, આવળિયું
પૃથ્વી ઊતરીયું સ્વર્ગીય પરીયું, વેલ્યું વળિયું જળ ઢાળી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
રાણ્યું કોળંબા લઈ અવળંબા, જુવે જળંબા જળબંબા
કરી કેશ કલંબા, બિખરી લંબા, જે જગદંબા બન અંબા
‘દાદ’લ દિલરંગી, છંદ ત્રિભંગી બની ઉમંગી બિરદાળી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
વર્ષામાં ઘેલી, જોમ ભરેલી, નદી નવેલી નવઢાસી
સહુ નદીયું પહેલી, જાતી વહેલી, સાગરઘેલી ચપલાસી
ઠેબે દઈ ઠેલી, હા, હડસેલી, મારગ મેલી ખરતાળી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
ફળફૂલ ખીલંતા, કોષ કીલંતા, પૂંછ ફીરંતા પચરંગી
થૈ થૈ થનગનતાં, મયૂરા કરતાં, નિત નટખટતાં નવરંગી
ઢેલડીયું ઢુંગા, ચણતી રૂંગા; એવા મૂંગા દૃશ્યવાળી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
ખળખળતાં ઝરણાં, લીલાં તરણાં, ચરતાં હરણાં, ઠેક ભરે
કંઈ શ્વેત સુવર્ણા, નીલં વરણાં કંકુ ચરણાં ફૂલ કરે
મધુકર ગુંજારં, ભાત અઢારં, બની બહારં બૃદવાળી
હિરણ હલકાળી, જોબનવાળી, નદી રૂપાળી નખરાળી
-કવિ દાદ
Hiran Halakali Nadi Rupali Nakharali!
(chhanda charani)
Dungarathi dadati, ghat utarati, padati padati akhadati
Ave uchhalati, jar n darati, harati farati madazarati
Kilakar karati, dagalan bharati, jaya garajati jorali
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Ankadiyavali, velya ghatali, veladiyali vrukhavali
Aval antali, jami jali, bhekhadiyali bhevali
Tene dai tali, jatan bhali, lakhaniyali laṭakali
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Joganda jatala, bhuri latala, chal chhatala, charachala
Danake dadhala, sinhan bala, das hathala, dai tal
Mot mathala, grajave gala, hiraniyal hunkari
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Gagadiyavali, m mamatali, khodal madi khaparali
Bethi tyan bali, kayam kali, jatan karali, jorali
Thanak lai thali, nivedavali, manav ave saradhali
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Dedan dalavalatan, zunda zanbulatan, maghar farat mon fadi
Jalakukad charatan, batak viharatan, dadur dahat dinadadi
Machhaliyun tolan, kare kilola, bagalan bol bahu bhari
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Anba anbaliyun, um unbariyun, kher khijadiyun, boradiyun
Kesudan faliyun, v khakhariyun, hemani kaliyun, avaliyun
Pruthvi utariyun swargiya pariyun, velyun valiyun jal dhali
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Ranyun kolanba lai avalanba, juve jalanba jalabanba
Kari kesh kalanba, bikhari lanba, je jagadanba ban anba
‘dada’l dilarangi, chhanda tribhangi bani umangi biradali
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Varshaman gheli, jom bhareli, nadi naveli navadhasi
Sahu nadiyun paheli, jati vaheli, sagaragheli chapalasi
Thebe dai theli, ha, hadaseli, marag meli kharatali
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Falaful khilanta, kosh kilanta, punchha firanṭa pacharangi
Thai thai thanaganatan, mayur karatan, nit naṭakhaṭatan navarangi
Dheladiyun dhunga, chanati runga; ev munga drushyavali
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
Khalakhalatan zaranan, lilan taranan, charatan haranan, thek bhare
Kani shvet suvarna, nilan varanan kanku charanan ful kare
Madhukar gunjaran, bhat adharan, bani baharan brudavali
Hiran halakali, jobanavali, nadi rupali nakharali
-Kavi Dada
Source: Mavjibhai