મંગલ ત્રિકોણ
(મિશ્ર ઉપજાતિ)
મારા સુણી ઓળખીને ટકોરા
દ્વારો ઉઘાડ્યાં ક્ષણમાં સખીએ
થોડા થયાં માસ બની’તી માતા
વાત્સલ્યથી જે નમણી વિશેષ
‘કહો સખી કાંઈ નવીન’ ક્હેતાં
હસીઃ ‘હજી તો હમણાં ગયાં’તા
નવીન તે હોય શું એટલામાં’
ત્યાં ખંડમાં અદ્ધર બેઉ પાય
અફાળવાના થડકાથી કંપતો
અર્ધો હસ્યાનો અરધો રડ્યાનો
શું ભાખતો જિંદગીનું રહસ્ય
શિશુ તણો એ સ્વર સંભળાયો
‘નવીન લ્યો આ પુછતા હતા તે
રમી રમીને તમ આવતાં જ
કેવી કરે છે ફરિયાદ લુચ્ચો
જવાબ એના સમ વિશ્વકેરી
આ યોજનાને પડકારનારો
હવે સરન્તો રુદને ત્વરાથી
કંપી સ્વયં કંપ કરાવનારો
અમે સુણ્યો દીર્ઘ થતો પુકાર
‘જુઓ જુઓ ખૂબ રડે છ જાઓ
થયું હશે કૈં ઝટ જૈ જુઓ તો’
’થવાનું તે શું હતું એ થયો છે
અત્યારથી ઢોંગી તમો જ જેવો
જોજો ઘડીમાં રહી જાય ન્હૈં તો’
અને ખરે એ ગઈ તેની સાથે
સમાય બીનસ્વર જેમ બીને
તેવો શમ્યો માતની ગોદમાં એ
જરા પછી સ્વસ્થ થયો સુણ્યો ત્યાં
‘આમાવજો’ સાદ જતાં નિહાળું તો
જેવું સવારે હિમ કેરું બિન્દુ
કો પુષ્પકોષે જઈને ઠરી રહે
જેવું પીને પુષ્પમધુ પતંગ
પુષ્પે જ થૈ શાન્ત અને પડી રહે
તેવો હતો ગોદ મહીં જ ઊંઘતો
ધીમે રહી મૂકી જમીન ક્હે જેઃ
‘બેસો, જુઓ, કેવું તમારી પેઠે
ડાબું નમાવી શિર એ સુએ છે’
બેઠો હું યે ઉન્નત ને ભરેલા
મેઘો ચડે સામસામી દિશાથી
ચડી મળી મધ્યનભે લળીને
પૃથ્વી પરે અનરાધાર વર્ષે
તેવાં અમે સામસામેથી ઝૂક્યાં
શિશુ પરે ને વરસ્યાં સહસ્ર
ધારો થકી અંતર કેરું હેત
જેવાં ધરાથી થઈ પુષ્ટ મેઘ
વર્ષે ધરા ઉપર ફરી પાછા
તેવાં અમે તૃપ્ત થતાં જ વર્ષ્યાં
ને વર્ષીને તૃપ્ત થયાં ફરીથી
ને ત્યાં અમો બેઉ અને શિશુનો
બની રહ્યો મંગલ એ ત્રિકોણ
-રામનારાયણ વિશ્વનાથ પાઠક
Mangal Trikona
(mishra upajati)
Mar suni olakhine ṭakora
Dvaro ughadyan kshanaman sakhie
Thod thayan mas bani’ti mata
Vatsalyathi je namani vishesha
‘kaho sakhi kani navina’ khetan
Hasiah ‘haji to hamanan gayan’ta
Navin te hoya shun eṭalaman’
Tyan khandaman addhar beu paya
Afalavan thadakathi kanpato
Ardho hasyano aradho radyano
Shun bhakhato jindaginun rahasya
Shishu tano e swar sanbhalayo
‘navin lyo a puchhat hat te
Rami ramine tam avatan ja
Kevi kare chhe fariyad luchcho
Javab en sam vishvakeri
A yojanane padakaranaro
Have saranto rudane tvarathi
Kanpi swayan kanpa karavanaro
Ame sunyo dirgha thato pukara
‘juo juo khub rade chha jao
Thayun hashe kain zat jai juo to’
’thavanun te shun hatun e thayo chhe
Atyarathi dhongi tamo j jevo
Jojo ghadiman rahi jaya nhain to’
Ane khare e gai teni sathe
Samaya binaswar jem bine
Tevo shamyo matani godaman e
Jar pachhi swastha thayo sunyo tyan
‘amavajo’ sad jatan nihalun to
Jevun savare him kerun bindu
Ko pushpakoshe jaine ṭhari rahe
Jevun pine pushpamadhu patanga
Pushpe j thai shanṭa ane padi rahe
Tevo hato god mahin j unghato
Dhime rahi muki jamin khe jeah
‘beso, juo, kevun tamari pethe
Dabun namavi shir e sue chhe’
Betho hun ye unnat ne bharela
Megho chade samasami dishathi
Chadi mali madhyanabhe laline
Pruthvi pare anaradhar varshe
Tevan ame samasamethi zukyan
Shishu pare ne varasyan sahasra
Dharo thaki antar kerun heta
Jevan dharathi thai pushṭa megha
Varshe dhar upar fari pachha
Tevan ame trupṭa thatan j varshyan
Ne varshine trupṭa thayan farithi
Ne tyan amo beu ane shishuno
Bani rahyo mangal e trikona
-ramanarayan vishvanath paṭhaka
Source: Mavjibhai