રાવણ ના ચુંગાલમાંથી તેમની પત્ની સીતાને બચાવવા માટે ભગવાન રામની શોધની મહાકાવ્ય વાર્તામાં લઈ જવાની કલ્પના કરો. સરળ અને મધુર ગુજરાતી કવિતા દ્વારા, તમે હનુમાન અને રામ જેવા પાત્રોના પ્રેમ, બહાદુરી અને વિશ્વાસનો અનુભવ કરશો.
આ પંક્તિઓનું પઠન કરવું એ ફક્ત શબ્દોને પુનરાવર્તિત કરવા વિશે નથી - તે પરમાત્મા સાથે ઊંડો જોડાણ અનુભવવા અને તમારી અંદર શાંતિ શોધવા વિશે છે. તમે ઘરે એકલા હો કે મિત્રો અને પરિવાર સાથે, ગુજરાતીમાં સુંદરકાંડ પાઠ આરામ અને આધ્યાત્મિક વિકાસની ભાવના પ્રદાન કરે છે.
અશ્વિન કુમાર પાઠક પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરીને, આ પ્રાચીન પ્રથા દરેક માટે સુલભ બની જાય છે, પૃષ્ઠભૂમિ અથવા ભાષાને અનુલક્ષીને. તે પ્રેમ, હિંમત અને ભક્તિના કાલાતીત મૂલ્યોની યાદ અપાવે છે જે તમામ ઉંમરના અને જીવનના ક્ષેત્રના લોકોને પ્રેરણા આપે છે.
તો, આ આધ્યાત્મિક પ્રવાસમાં જોડાઓ, જ્યાં ગુજરાતી ભાષાની સુંદરતા અને પ્રાચીન શાસ્ત્રોનું જ્ઞાન તમારા હૃદય અને આત્માને ઉત્તેજન આપવા માટે એકસાથે આવે છે.
રામચરિતમાનસ સુંદરકાંડ પાથ - પ્રક્રિયા અને લાભો ની જાણકારી માટે તથા સાદગી સાથે સમજવા અને આનંદ કરવાની માહિતી માટે અહિયાં નીચેનો આર્ટિક્લ વાંચો.
શ્રી ગણપતિ સ્મરણમ્
વક્રતુંડ મહાકાય, સૂર્ય કોટિ સમપ્રભ । નિર્વિઘ્ને કુરુ મે દેવ, સર્વ કાર્યેષુ સર્વદા ।
વિઘ્નેશ્વરાય વરદાય સુરપ્રિયાય, લંબોદરાય સકલાય જગદ્વિતાય।
નાગાનનાય શ્રુતિ યજ્ઞવિભૂષિતાય, ગૌરી સુતાય ગણનાથ નમો નમસ્તે
।। ૐ શ્રીપરમાત્મને નમઃ ||
પ્રનવઉં પવનકુમાર ખલ બન પાવક ગ્યાનઘન। જાસુ હૃદય આગાર બસહિં રામ સર ચાપ ધર ||
કિષ્કિન્ધાકાંડ
| # | દોહા ૨૯ |
|---|
બલિ બાઁધત પ્રભુ બાઢ઼ઉ સો તનુ બરનિ ન જાઇ । ઉભય ઘરી મહઁ દીન્હીં સાત પ્રદચ્છિન ધાઇ ||
અંગદ કહઈ જાઉં મેં પારા । જિયૅ સંસય કછુ ફિરતી બારા ।। |
જામવંત કહ તુમ્હ સબ લાયક । પઠઈઅ કિમિ સબહી કર નાયક ।। |
કહઈ રીછપતિ સુનુ હનુમાના । કા ચુપ સાધિ રહેઉ બલવાના ।। |
પવન તનય બલ પવન સમાના । બુધિ બિબેક બિગ્યાન નિધાના ।। |
કવન સો કાજ કઠિન જગ માહીં । જો નહિં હોઈ તાત તુમ્હ પાહીં ||
રામ કાજ લગિ તવ અવતારા । સુનતહિં ભયઉ પર્બતાકારા ।। |
કનક બરન તન તેજ બિરાજા । માનહુઁ અપર ગિરિન્હ કર રાજા ।। |
સિંહનાદ કરિ બારહિં બારા । લીલહિં નાઘઉં જલનિધિ ખારા ||
સહિત સહાય રાવનહિ મારી > આનઉં ઈહાઁ ત્રિકૂટ ઉપારી ||
જામવંત મૈં પૂંછઉ તોહી । ઉચિત સિખાવનુ દીજહુ મોહી ।। |
એતના કરહું તાત તુમ્હ જાઈ । સીતહિ દેખિ કહહુ સુધિ આઈ ।। |
તબ નિજ ભુજ બલ રાજિવનૈના । કૌતુક લાગિ સંગ કપિ સેના ।। |
છં૦-કપિ સેન સંગ સઁઘારિ નિસિચર રામુ સીતહિ આનિહૈં । ત્રૈલોક પાવન સુજસુ સુર મુનિ નારદાદિ બખાનિહૈં ।। |
જો સુનત ગાવત કહત સમુઝત પરમ પદ નર પાવઈ । રઘુબીર પદ પાથોજ મધુકર દાસ તુલસી ગાવઈ ।। |
[દોહા 30 (ક)]
ભવ ભેષજ રઘુનાથ જસુ સુનહિં જે નર અરુ નારિ ।
તિન્હ કર સકલ મનોરથ સિદ્ધ કરહિં ત્રિસિરારિ।।
[ચોપાઈ ૩૦ (ખ)]
નીલોત્પલ તન સ્યામ કામ કોટિ સોભા અધિક। સુનિઅ તાસુ ગુન ગ્રામ જાસુ નામ અઘ ખગ બધિક |
|| શ્રી ગણેશાય નમઃ ||
|| શ્રી જાનકી વલ્લભો વિજયતે ||
|| પંચમ સોપાન સુંદરકાંડ ||
| # | શ્લોક |
|---|
શાન્તં શાશ્વતમપ્રમેયમનઘં નિર્વાણશાન્તિપ્રદં। બ્રહ્માશમ્ભુફણીન્દ્રસેવ્યમનિશં વેદાન્તવેદ્યં વિભુમ્ ।
રામાખ્યં જગદીશ્વરં સુરગુરું માયામનુષ્યં હરિં । વન્દેહં કરુણાકરં રઘુવરં ભૂપાલચૂડ઼ામણિમ્।।1।।
નાન્યા સ્પૃહા રઘુપતે હૃદયેસ્મદીયે। સત્યં વદામિ ચ ભવાનખિલાન્તરાત્મા।
ભક્તિં પ્રયચ્છ રઘુપુઙ્ગવ નિર્ભરાં મે । કામાદિદોષરહિતં કુરુ માનસં ચ।।2।।
અતુલિતબલધામં હેમશૈલાભદેહં । દનુજવનકૃશાનું જ્ઞાનિનામગ્રગણ્યમ્।
સકલગુણનિધાનં વાનરાણામધીશં । રઘુપતિપ્રિયભક્તં વાતજાતં નમામિ।।3।।
| ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
જામવંત કે બચન સુહાએ। સુનિ હનુમંત હૃદય અતિ ભાએ।।
તબ લગિ મોહિ પરિખેહુ તુમ્હ ભાઈ। સહિ દુખ કંદ મૂલ ફલ ખાઈ।।
જબ લગિ આવૌં સીતહિ દેખી। હોઇહિ કાજુ મોહિ હરષ બિસેષી।।
યહ કહિ નાઇ સબન્હિ કહુમાથા। ચલેઉ હરષિ હિયધરિ રઘુનાથા।।
સિંધુ તીર એક ભૂધર સુંદર। કૌતુક કૂદિ ચઢ઼ેઉ તા ઊપર।।
બાર બાર રઘુબીર સારી। તરકેઉ પવનતનય બલ ભારી।।
જેહિં ગિરિ ચરન દેઇ હનુમંતા। ચલેઉ સો ગા પાતાલ તુરંતા।।
જિમિ અમોઘ રઘુપતિ કર બાના। એહી ભાિ ચલેઉ હનુમાના।।
જલનિધિ રઘુપતિ દૂત બિચારી। તૈં મૈનાક હોહિ શ્રમહારી।।
દોહા - ૧
હનૂમાન તેહિ પરસા કર પુનિ કીન્હ પ્રનામ। રામ કાજુ કીન્હેં બિનુ મોહિ કહાબિશ્રામ।।1।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
જાત પવનસુત દેવન્હ દેખા। જાનૈં કહુબલ બુદ્ધિ બિસેષા।।
સુરસા નામ અહિન્હ કૈ માતા। પઠઇન્હિ આઇ કહી તેહિં બાતા।।
આજુ સુરન્હ મોહિ દીન્હ અહારા। સુનત બચન કહ પવનકુમારા।।
રામ કાજુ કરિ ફિરિ મૈં આવૌં। સીતા કઇ સુધિ પ્રભુહિ સુનાવૌં।।
તબ તવ બદન પૈઠિહઉઆઈ। સત્ય કહઉમોહિ જાન દે માઈ।।
કબનેહુજતન દેઇ નહિં જાના। ગ્રસસિ ન મોહિ કહેઉ હનુમાના।।
જોજન ભરિ તેહિં બદનુ પસારા। કપિ તનુ કીન્હ દુગુન બિસ્તારા।।
સોરહ જોજન મુખ તેહિં ઠયઊ। તુરત પવનસુત બત્તિસ ભયઊ।।
જસ જસ સુરસા બદનુ બઢ઼ાવા। તાસુ દૂન કપિ રૂપ દેખાવા।।
સત જોજન તેહિં આનન કીન્હા। અતિ લઘુ રૂપ પવનસુત લીન્હા।।
બદન પઇઠિ પુનિ બાહેર આવા। માગા બિદા તાહિ સિરુ નાવા।।
મોહિ સુરન્હ જેહિ લાગિ પઠાવા। બુધિ બલ મરમુ તોર મૈ પાવા।।
દોહા - ૨
રામ કાજુ સબુ કરિહહુ તુમ્હ બલ બુદ્ધિ નિધાન।
આસિષ દેહ ગઈ સો હરષિ ચલેઉ હનુમાન।।2।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
નિસિચરિ એક સિંધુ મહુરહઈ।
કરિ માયા નભુ કે ખગ ગહઈ।।
જીવ જંતુ જે ગગન ઉડ઼ાહીં।
જલ બિલોકિ તિન્હ કૈ પરિછાહીં।।
ગહઇ છાહસક સો ન ઉડ઼ાઈ।
એહિ બિધિ સદા ગગનચર ખાઈ।।
સોઇ છલ હનૂમાન કહકીન્હા।
તાસુ કપટુ કપિ તુરતહિં ચીન્હા।।
તાહિ મારિ મારુતસુત બીરા।
બારિધિ પાર ગયઉ મતિધીરા।।
તહાજાઇ દેખી બન સોભા।
ગુંજત ચંચરીક મધુ લોભા।।
નાના તરુ ફલ ફૂલ સુહાએ।
ખગ મૃગ બૃંદ દેખિ મન ભાએ।।
સૈલ બિસાલ દેખિ એક આગેં।
તા પર ધાઇ ચઢેઉ ભય ત્યાગેં।।
ઉમા ન કછુ કપિ કૈ અધિકાઈ।
પ્રભુ પ્રતાપ જો કાલહિ ખાઈ।।
ગિરિ પર ચઢિ લંકા તેહિં દેખી।
કહિ ન જાઇ અતિ દુર્ગ બિસેષી।।
અતિ ઉતંગ જલનિધિ ચહુ પાસા।
કનક કોટ કર પરમ પ્રકાસા।।
| # | છંદ |
|---|
કનક કોટ બિચિત્ર મનિ કૃત સુંદરાયતના ઘના।
ચઉહટ્ટ હટ્ટ સુબટ્ટ બીથીં ચારુ પુર બહુ બિધિ બના।।
ગજ બાજિ ખચ્ચર નિકર પદચર રથ બરૂથિન્હ કો ગનૈ।।
બહુરૂપ નિસિચર જૂથ અતિબલ સેન બરનત નહિં બનૈ।।1।।
બન બાગ ઉપબન બાટિકા સર કૂપ બાપીં સોહહીં।
નર નાગ સુર ગંધર્બ કન્યા રૂપ મુનિ મન મોહહીં।।
કહુમાલ દેહ બિસાલ સૈલ સમાન અતિબલ ગર્જહીં।
નાના અખારેન્હ ભિરહિં બહુ બિધિ એક એકન્હ તર્જહીં।।2।।
કરિ જતન ભટ કોટિન્હ બિકટ તન નગર ચહુદિસિ રચ્છહીં।
કહુમહિષ માનષુ ધેનુ ખર અજ ખલ નિસાચર ભચ્છહીં।।
એહિ લાગિ તુલસીદાસ ઇન્હ કી કથા કછુ એક હૈ કહી।
રઘુબીર સર તીરથ સરીરન્હિ ત્યાગિ ગતિ પૈહહિં સહી।।3।।
દોહા - ૩
પુર રખવારે દેખિ બહુ કપિ મન કીન્હ બિચાર।
અતિ લઘુ રૂપ ધરૌં નિસિ નગર કરૌં પઇસાર।।3।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
મસક સમાન રૂપ કપિ ધરી। લંકહિ ચલેઉ સુમિરિ નરહરી।।
નામ લંકિની એક નિસિચરી। સો કહ ચલેસિ મોહિ નિંદરી।।
જાનેહિ નહીં મરમુ સઠ મોરા। મોર અહાર જહાલગિ ચોરા।।
મુઠિકા એક મહા કપિ હની। રુધિર બમત ધરનીં ઢનમની।।
પુનિ સંભારિ ઉઠિ સો લંકા। જોરિ પાનિ કર બિનય સંસકા।।
જબ રાવનહિ બ્રહ્મ બર દીન્હા। ચલત બિરંચિ કહા મોહિ ચીન્હા।।
બિકલ હોસિ તૈં કપિ કેં મારે। તબ જાનેસુ નિસિચર સંઘારે।।
તાત મોર અતિ પુન્ય બહૂતા। દેખેઉનયન રામ કર દૂતા।।
દોહા - ૪
તાત સ્વર્ગ અપબર્ગ સુખ ધરિઅ તુલા એક અંગ।
તૂલ ન તાહિ સકલ મિલિ જો સુખ લવ સતસંગ।।4।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
પ્રબિસિ નગર કીજે સબ કાજા। હૃદયરાખિ કૌસલપુર રાજા।।
ગરલ સુધા રિપુ કરહિં મિતાઈ। ગોપદ સિંધુ અનલ સિતલાઈ।।
ગરુડ઼ સુમેરુ રેનૂ સમ તાહી। રામ કૃપા કરિ ચિતવા જાહી।।
અતિ લઘુ રૂપ ધરેઉ હનુમાના। પૈઠા નગર સુમિરિ ભગવાના।।
મંદિર મંદિર પ્રતિ કરિ સોધા। દેખે જહતહઅગનિત જોધા।।
ગયઉ દસાનન મંદિર માહીં। અતિ બિચિત્ર કહિ જાત સો નાહીં।।
સયન કિએ દેખા કપિ તેહી। મંદિર મહુન દીખિ બૈદેહી।।
ભવન એક પુનિ દીખ સુહાવા। હરિ મંદિર તહભિન્ન બનાવા।।
દોહા - ૫
રામાયુધ અંકિત ગૃહ સોભા બરનિ ન જાઇ।
નવ તુલસિકા બૃંદ તહદેખિ હરષિ કપિરાઇ।।5।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
લંકા નિસિચર નિકર નિવાસા। ઇહાકહાસજ્જન કર બાસા।।
મન મહુતરક કરૈ કપિ લાગા। તેહીં સમય બિભીષનુ જાગા।।
રામ રામ તેહિં સુમિરન કીન્હા। હૃદયહરષ કપિ સજ્જન ચીન્હા।।
એહિ સન હઠિ કરિહઉપહિચાની। સાધુ તે હોઇ ન કારજ હાની।।
બિપ્ર રુપ ધરિ બચન સુનાએ। સુનત બિભીષણ ઉઠિ તહઆએ।।
કરિ પ્રનામ પૂી કુસલાઈ। બિપ્ર કહહુ નિજ કથા બુઝાઈ।।
કી તુમ્હ હરિ દાસન્હ મહકોઈ। મોરેં હૃદય પ્રીતિ અતિ હોઈ।।
કી તુમ્હ રામુ દીન અનુરાગી। આયહુ મોહિ કરન બડ઼ભાગી।।
દોહા - ૬
તબ હનુમંત કહી સબ રામ કથા નિજ નામ।
સુનત જુગલ તન પુલક મન મગન સુમિરિ ગુન ગ્રામ।।6।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સુનહુ પવનસુત રહનિ હમારી। જિમિ દસનન્હિ મહુજીભ બિચારી।।
તાત કબહુમોહિ જાનિ અનાથા। કરિહહિં કૃપા ભાનુકુલ નાથા।।
તામસ તનુ કછુ સાધન નાહીં। પ્રીતિ ન પદ સરોજ મન માહીં।।
અબ મોહિ ભા ભરોસ હનુમંતા। બિનુ હરિકૃપા મિલહિં નહિં સંતા।।
જૌ રઘુબીર અનુગ્રહ કીન્હા। તૌ તુમ્હ મોહિ દરસુ હઠિ દીન્હા।।
સુનહુ બિભીષન પ્રભુ કૈ રીતી। કરહિં સદા સેવક પર પ્રીતી।।
કહહુ કવન મૈં પરમ કુલીના। કપિ ચંચલ સબહીં બિધિ હીના।।
પ્રાત લેઇ જો નામ હમારા। તેહિ દિન તાહિ ન મિલૈ અહારા।।
દોહા - ૭
અસ મૈં અધમ સખા સુનુ મોહૂ પર રઘુબીર।
કીન્હી કૃપા સુમિરિ ગુન ભરે બિલોચન નીર।।7।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
જાનતહૂઅસ સ્વામિ બિસારી। ફિરહિં તે કાહે ન હોહિં દુખારી।।
એહિ બિધિ કહત રામ ગુન ગ્રામા। પાવા અનિર્બાચ્ય બિશ્રામા।।
પુનિ સબ કથા બિભીષન કહી। જેહિ બિધિ જનકસુતા તહરહી।।
તબ હનુમંત કહા સુનુ ભ્રાતા। દેખી ચહઉજાનકી માતા।।
જુગુતિ બિભીષન સકલ સુનાઈ। ચલેઉ પવનસુત બિદા કરાઈ।।
કરિ સોઇ રૂપ ગયઉ પુનિ તહવા બન અસોક સીતા રહ જહવા।
દેખિ મનહિ મહુકીન્હ પ્રનામા। બૈઠેહિં બીતિ જાત નિસિ જામા।।
કૃસ તન સીસ જટા એક બેની। જપતિ હૃદયરઘુપતિ ગુન શ્રેની।।
દોહા - ૮
નિજ પદ નયન દિએમન રામ પદ કમલ લીન।
પરમ દુખી ભા પવનસુત દેખિ જાનકી દીન।।8।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
તરુ પલ્લવ મહુરહા લુકાઈ। કરઇ બિચાર કરૌં કા ભાઈ।।
તેહિ અવસર રાવનુ તહઆવા। સંગ નારિ બહુ કિએબનાવા।।
બહુ બિધિ ખલ સીતહિ સમુઝાવા। સામ દાન ભય ભેદ દેખાવા।।
કહ રાવનુ સુનુ સુમુખિ સયાની। મંદોદરી આદિ સબ રાની।।
તવ અનુચરીં કરઉપન મોરા। એક બાર બિલોકુ મમ ઓરા।।
તૃન ધરિ ઓટ કહતિ બૈદેહી। સુમિરિ અવધપતિ પરમ સનેહી।।
સુનુ દસમુખ ખદ્યોત પ્રકાસા। કબહુકિ નલિની કરઇ બિકાસા।।
અસ મન સમુઝુ કહતિ જાનકી। ખલ સુધિ નહિં રઘુબીર બાન કી।।
સઠ સૂને હરિ આનેહિ મોહિ। અધમ નિલજ્જ લાજ નહિં તોહી।।
દોહા - ૯
આપુહિ સુનિ ખદ્યોત સમ રામહિ ભાનુ સમાન।
પરુષ બચન સુનિ કાઢ઼િ અસિ બોલા અતિ ખિસિઆન।।9।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સીતા તૈં મમ કૃત અપમાના। કટિહઉતવ સિર કઠિન કૃપાના।।
નાહિં ત સપદિ માનુ મમ બાની। સુમુખિ હોતિ ન ત જીવન હાની।।
સ્યામ સરોજ દામ સમ સુંદર। પ્રભુ ભુજ કરિ કર સમ દસકંધર।।
સો ભુજ કંઠ કિ તવ અસિ ઘોરા। સુનુ સઠ અસ પ્રવાન પન મોરા।।
ચંદ્રહાસ હરુ મમ પરિતાપં। રઘુપતિ બિરહ અનલ સંજાતં।।
સીતલ નિસિત બહસિ બર ધારા। કહ સીતા હરુ મમ દુખ ભારા।।
સુનત બચન પુનિ મારન ધાવા। મયતનયાકહિ નીતિ બુઝાવા।।
કહેસિ સકલ નિસિચરિન્હ બોલાઈ। સીતહિ બહુ બિધિ ત્રાસહુ જાઈ।।
માસ દિવસ મહુકહા ન માના। તૌ મૈં મારબિ કાઢ઼િ કૃપાના।।
દોહા - ૧૦
ભવન ગયઉ દસકંધર ઇહાપિસાચિનિ બૃંદ।
સીતહિ ત્રાસ દેખાવહિ ધરહિં રૂપ બહુ મંદ।।10।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
ત્રિજટા નામ રાચ્છસી એકા। રામ ચરન રતિ નિપુન બિબેકા।।
સબન્હૌ બોલિ સુનાએસિ સપના। સીતહિ સેઇ કરહુ હિત અપના।।
સપનેં બાનર લંકા જારી। જાતુધાન સેના સબ મારી।।
ખર આરૂઢ઼ નગન દસસીસા। મુંડિત સિર ખંડિત ભુજ બીસા।।
એહિ બિધિ સો દચ્છિન દિસિ જાઈ। લંકા મનહુબિભીષન પાઈ।।
નગર ફિરી રઘુબીર દોહાઈ। તબ પ્રભુ સીતા બોલિ પઠાઈ।।
યહ સપના મેં કહઉપુકારી। હોઇહિ સત્ય ગએદિન ચારી।।
તાસુ બચન સુનિ તે સબ ડરીં। જનકસુતા કે ચરનન્હિ પરીં।।
દોહા - ૧૧
જહતહગઈં સકલ તબ સીતા કર મન સોચ।
માસ દિવસ બીતેં મોહિ મારિહિ નિસિચર પોચ।।11।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
ત્રિજટા સન બોલી કર જોરી। માતુ બિપતિ સંગિનિ તૈં મોરી।।
તજૌં દેહ કરુ બેગિ ઉપાઈ। દુસહુ બિરહુ અબ નહિં સહિ જાઈ।।
આનિ કાઠ રચુ ચિતા બનાઈ। માતુ અનલ પુનિ દેહિ લગાઈ।।
સત્ય કરહિ મમ પ્રીતિ સયાની। સુનૈ કો શ્રવન સૂલ સમ બાની।।
સુનત બચન પદ ગહિ સમુઝાએસિ। પ્રભુ પ્રતાપ બલ સુજસુ સુનાએસિ।।
નિસિ ન અનલ મિલ સુનુ સુકુમારી। અસ કહિ સો નિજ ભવન સિધારી।।
કહ સીતા બિધિ ભા પ્રતિકૂલા। મિલહિ ન પાવક મિટિહિ ન સૂલા।।
દેખિઅત પ્રગટ ગગન અંગારા। અવનિ ન આવત એકઉ તારા।।
પાવકમય સસિ સ્ત્રવત ન આગી। માનહુમોહિ જાનિ હતભાગી।।
સુનહિ બિનય મમ બિટપ અસોકા। સત્ય નામ કરુ હરુ મમ સોકા।।
નૂતન કિસલય અનલ સમાના। દેહિ અગિનિ જનિ કરહિ નિદાના।।
દેખિ પરમ બિરહાકુલ સીતા। સો છન કપિહિ કલપ સમ બીતા।।
દોહા - ૧૨
કપિ કરિ હૃદયબિચાર દીન્હિ મુદ્રિકા ડારી તબ।
જનુ અસોક અંગાર દીન્હિ હરષિ ઉઠિ કર ગહેઉ।।12।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
તબ દેખી મુદ્રિકા મનોહર। રામ નામ અંકિત અતિ સુંદર।।
ચકિત ચિતવ મુદરી પહિચાની। હરષ બિષાદ હૃદયઅકુલાની।।
જીતિ કો સકઇ અજય રઘુરાઈ। માયા તેં અસિ રચિ નહિં જાઈ।।
સીતા મન બિચાર કર નાના। મધુર બચન બોલેઉ હનુમાના।।
રામચંદ્ર ગુન બરનૈં લાગા। સુનતહિં સીતા કર દુખ ભાગા।।
લાગીં સુનૈં શ્રવન મન લાઈ। આદિહુ તેં સબ કથા સુનાઈ।।
શ્રવનામૃત જેહિં કથા સુહાઈ। કહિ સો પ્રગટ હોતિ કિન ભાઈ।।
તબ હનુમંત નિકટ ચલિ ગયઊ। ફિરિ બૈંઠીં મન બિસમય ભયઊ।।
રામ દૂત મૈં માતુ જાનકી। સત્ય સપથ કરુનાનિધાન કી।।
યહ મુદ્રિકા માતુ મૈં આની। દીન્હિ રામ તુમ્હ કહસહિદાની।।
નર બાનરહિ સંગ કહુ કૈસેં। કહિ કથા ભઇ સંગતિ જૈસેં।।
દોહા - ૧૩
કપિ કે બચન સપ્રેમ સુનિ ઉપજા મન બિસ્વાસ।।
જાના મન ક્રમ બચન યહ કૃપાસિંધુ કર દાસ।।13।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
હરિજન જાનિ પ્રીતિ અતિ ગાઢ઼ી। સજલ નયન પુલકાવલિ બાઢ઼ી।।
બૂડ઼ત બિરહ જલધિ હનુમાના। ભયઉ તાત મોં કહુજલજાના।।
અબ કહુ કુસલ જાઉબલિહારી। અનુજ સહિત સુખ ભવન ખરારી।।
કોમલચિત કૃપાલ રઘુરાઈ। કપિ કેહિ હેતુ ધરી નિઠુરાઈ।।
સહજ બાનિ સેવક સુખ દાયક। કબહુ સુરતિ કરત રઘુનાયક।।
કબહુનયન મમ સીતલ તાતા। હોઇહહિ નિરખિ સ્યામ મૃદુ ગાતા।।
બચનુ ન આવ નયન ભરે બારી। અહહ નાથ હૌં નિપટ બિસારી।।
દેખિ પરમ બિરહાકુલ સીતા। બોલા કપિ મૃદુ બચન બિનીતા।।
માતુ કુસલ પ્રભુ અનુજ સમેતા। તવ દુખ દુખી સુકૃપા નિકેતા।।
જનિ જનની માનહુ જિયઊના। તુમ્હ તે પ્રેમુ રામ કેં દૂના।।
દોહા - ૧૪
રઘુપતિ કર સંદેસુ અબ સુનુ જનની ધરિ ધીર।
અસ કહિ કપિ ગદ ગદ ભયઉ ભરે બિલોચન નીર।।14।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
કહેઉ રામ બિયોગ તવ સીતા। મો કહુસકલ ભએ બિપરીતા।।
નવ તરુ કિસલય મનહુકૃસાનૂ। કાલનિસા સમ નિસિ સસિ ભાનૂ।।
કુબલય બિપિન કુંત બન સરિસા। બારિદ તપત તેલ જનુ બરિસા।।
જે હિત રહે કરત તેઇ પીરા। ઉરગ સ્વાસ સમ ત્રિબિધ સમીરા।।
કહેહૂ તેં કછુ દુખ ઘટિ હોઈ। કાહિ કહૌં યહ જાન ન કોઈ।।
તત્વ પ્રેમ કર મમ અરુ તોરા। જાનત પ્રિયા એકુ મનુ મોરા।।
સો મનુ સદા રહત તોહિ પાહીં। જાનુ પ્રીતિ રસુ એતેનહિ માહીં।।
પ્રભુ સંદેસુ સુનત બૈદેહી। મગન પ્રેમ તન સુધિ નહિં તેહી।।
કહ કપિ હૃદયધીર ધરુ માતા। સુમિરુ રામ સેવક સુખદાતા।।
ઉર આનહુ રઘુપતિ પ્રભુતાઈ। સુનિ મમ બચન તજહુ કદરાઈ।।
દોહા - ૧૫
નિસિચર નિકર પતંગ સમ રઘુપતિ બાન કૃસાનુ।
જનની હૃદયધીર ધરુ જરે નિસાચર જાનુ।।15।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
જૌં રઘુબીર હોતિ સુધિ પાઈ। કરતે નહિં બિલંબુ રઘુરાઈ।।
રામબાન રબિ ઉએજાનકી। તમ બરૂથ કહજાતુધાન કી।।
અબહિં માતુ મૈં જાઉલવાઈ। પ્રભુ આયસુ નહિં રામ દોહાઈ।।
કછુક દિવસ જનની ધરુ ધીરા। કપિન્હ સહિત અઇહહિં રઘુબીરા।।
નિસિચર મારિ તોહિ લૈ જૈહહિં। તિહુપુર નારદાદિ જસુ ગૈહહિં।।
હૈં સુત કપિ સબ તુમ્હહિ સમાના। જાતુધાન અતિ ભટ બલવાના।।
મોરેં હૃદય પરમ સંદેહા। સુનિ કપિ પ્રગટ કીન્હ નિજ દેહા।।
કનક ભૂધરાકાર સરીરા। સમર ભયંકર અતિબલ બીરા।।
સીતા મન ભરોસ તબ ભયઊ। પુનિ લઘુ રૂપ પવનસુત લયઊ।।
દોહા - ૧૬
સુનુ માતા સાખામૃગ નહિં બલ બુદ્ધિ બિસાલ।
પ્રભુ પ્રતાપ તેં ગરુડ઼હિ ખાઇ પરમ લઘુ બ્યાલ।।16।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
મન સંતોષ સુનત કપિ બાની। ભગતિ પ્રતાપ તેજ બલ સાની।।
આસિષ દીન્હિ રામપ્રિય જાના। હોહુ તાત બલ સીલ નિધાના।।
અજર અમર ગુનનિધિ સુત હોહૂ। કરહુબહુત રઘુનાયક છોહૂ।।
કરહુકૃપા પ્રભુ અસ સુનિ કાના। નિર્ભર પ્રેમ મગન હનુમાના।।
બાર બાર નાએસિ પદ સીસા। બોલા બચન જોરિ કર કીસા।।
અબ કૃતકૃત્ય ભયઉમૈં માતા। આસિષ તવ અમોઘ બિખ્યાતા।।
સુનહુ માતુ મોહિ અતિસય ભૂખા। લાગિ દેખિ સુંદર ફલ રૂખા।।
સુનુ સુત કરહિં બિપિન રખવારી। પરમ સુભટ રજનીચર ભારી।।
તિન્હ કર ભય માતા મોહિ નાહીં। જૌં તુમ્હ સુખ માનહુ મન માહીં।।
દોહા - ૧૭
દેખિ બુદ્ધિ બલ નિપુન કપિ કહેઉ જાનકીં જાહુ।
રઘુપતિ ચરન હૃદયધરિ તાત મધુર ફલ ખાહુ।।17।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
ચલેઉ નાઇ સિરુ પૈઠેઉ બાગા। ફલ ખાએસિ તરુ તોરૈં લાગા।।
રહે તહાબહુ ભટ રખવારે। કછુ મારેસિ કછુ જાઇ પુકારે।।
નાથ એક આવા કપિ ભારી। તેહિં અસોક બાટિકા ઉજારી।।
ખાએસિ ફલ અરુ બિટપ ઉપારે। રચ્છક મર્દિ મર્દિ મહિ ડારે।।
સુનિ રાવન પઠએ ભટ નાના। તિન્હહિ દેખિ ગર્જેઉ હનુમાના।।
સબ રજનીચર કપિ સંઘારે। ગએ પુકારત કછુ અધમારે।।
પુનિ પઠયઉ તેહિં અચ્છકુમારા। ચલા સંગ લૈ સુભટ અપારા।।
આવત દેખિ બિટપ ગહિ તર્જા। તાહિ નિપાતિ મહાધુનિ ગર્જા।।
દોહા - ૧૮
કછુ મારેસિ કછુ મર્દેસિ કછુ મિલએસિ ધરિ ધૂરિ।
કછુ પુનિ જાઇ પુકારે પ્રભુ મર્કટ બલ ભૂરિ।।18।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સુનિ સુત બધ લંકેસ રિસાના। પઠએસિ મેઘનાદ બલવાના।।
મારસિ જનિ સુત બાંધેસુ તાહી। દેખિઅ કપિહિ કહાકર આહી।।
ચલા ઇંદ્રજિત અતુલિત જોધા। બંધુ નિધન સુનિ ઉપજા ક્રોધા।।
કપિ દેખા દારુન ભટ આવા। કટકટાઇ ગર્જા અરુ ધાવા।।
અતિ બિસાલ તરુ એક ઉપારા। બિરથ કીન્હ લંકેસ કુમારા।।
રહે મહાભટ તાકે સંગા। ગહિ ગહિ કપિ મર્દઇ નિજ અંગા।।
તિન્હહિ નિપાતિ તાહિ સન બાજા। ભિરે જુગલ માનહુગજરાજા।
મુઠિકા મારિ ચઢ઼ા તરુ જાઈ। તાહિ એક છન મુરુછા આઈ।।
ઉઠિ બહોરિ કીન્હિસિ બહુ માયા। જીતિ ન જાઇ પ્રભંજન જાયા।।
દોહા - ૧૯
બ્રહ્મ અસ્ત્ર તેહિં સાા કપિ મન કીન્હ બિચાર।
જૌં ન બ્રહ્મસર માનઉમહિમા મિટઇ અપાર।।19।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
બ્રહ્મબાન કપિ કહુતેહિ મારા। પરતિહુબાર કટકુ સંઘારા।।
તેહિ દેખા કપિ મુરુછિત ભયઊ। નાગપાસ બાેસિ લૈ ગયઊ।।
જાસુ નામ જપિ સુનહુ ભવાની। ભવ બંધન કાટહિં નર ગ્યાની।।
તાસુ દૂત કિ બંધ તરુ આવા। પ્રભુ કારજ લગિ કપિહિં બાવા।।
કપિ બંધન સુનિ નિસિચર ધાએ। કૌતુક લાગિ સભાસબ આએ।।
દસમુખ સભા દીખિ કપિ જાઈ। કહિ ન જાઇ કછુ અતિ પ્રભુતાઈ।।
કર જોરેં સુર દિસિપ બિનીતા। ભૃકુટિ બિલોકત સકલ સભીતા।।
દેખિ પ્રતાપ ન કપિ મન સંકા। જિમિ અહિગન મહુગરુડ઼ અસંકા।।
દોહા - ૨૦
કપિહિ બિલોકિ દસાનન બિહસા કહિ દુર્બાદ।
સુત બધ સુરતિ કીન્હિ પુનિ ઉપજા હૃદયબિષાદ।।20।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
કહ લંકેસ કવન તૈં કીસા। કેહિં કે બલ ઘાલેહિ બન ખીસા।।
કી ધૌં શ્રવન સુનેહિ નહિં મોહી। દેખઉઅતિ અસંક સઠ તોહી।।
મારે નિસિચર કેહિં અપરાધા। કહુ સઠ તોહિ ન પ્રાન કઇ બાધા।।
સુન રાવન બ્રહ્માંડ નિકાયા। પાઇ જાસુ બલ બિરચિત માયા।।
જાકેં બલ બિરંચિ હરિ ઈસા। પાલત સૃજત હરત દસસીસા।
જા બલ સીસ ધરત સહસાનન। અંડકોસ સમેત ગિરિ કાનન।।
ધરઇ જો બિબિધ દેહ સુરત્રાતા। તુમ્હ તે સઠન્હ સિખાવનુ દાતા।
હર કોદંડ કઠિન જેહિ ભંજા। તેહિ સમેત નૃપ દલ મદ ગંજા।।
ખર દૂષન ત્રિસિરા અરુ બાલી। બધે સકલ અતુલિત બલસાલી।।
દોહા - ૨૧
જાકે બલ લવલેસ તેં જિતેહુ ચરાચર ઝારિ।
તાસુ દૂત મૈં જા કરિ હરિ આનેહુ પ્રિય નારિ।।21।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
જાનઉમૈં તુમ્હારિ પ્રભુતાઈ। સહસબાહુ સન પરી લરાઈ।।
સમર બાલિ સન કરિ જસુ પાવા। સુનિ કપિ બચન બિહસિ બિહરાવા।।
ખાયઉફલ પ્રભુ લાગી ભૂા। કપિ સુભાવ તેં તોરેઉરૂખા।।
સબ કેં દેહ પરમ પ્રિય સ્વામી। મારહિં મોહિ કુમારગ ગામી।।
જિન્હ મોહિ મારા તે મૈં મારે। તેહિ પર બાેઉ તનયતુમ્હારે।।
મોહિ ન કછુ બાે કઇ લાજા। કીન્હ ચહઉનિજ પ્રભુ કર કાજા।।
બિનતી કરઉજોરિ કર રાવન। સુનહુ માન તજિ મોર સિખાવન।।
દેખહુ તુમ્હ નિજ કુલહિ બિચારી। ભ્રમ તજિ ભજહુ ભગત ભય હારી।।
જાકેં ડર અતિ કાલ ડેરાઈ। જો સુર અસુર ચરાચર ખાઈ।।
તાસોં બયરુ કબહુનહિં કીજૈ। મોરે કહેં જાનકી દીજૈ।।
દોહા - ૨૨
પ્રનતપાલ રઘુનાયક કરુના સિંધુ ખરારિ।
ગએસરન પ્રભુ રાખિહૈં તવ અપરાધ બિસારિ।।22।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
રામ ચરન પંકજ ઉર ધરહૂ। લંકા અચલ રાજ તુમ્હ કરહૂ।।
રિષિ પુલિસ્ત જસુ બિમલ મંયકા। તેહિ સસિ મહુજનિ હોહુ કલંકા।।
રામ નામ બિનુ ગિરા ન સોહા। દેખુ બિચારિ ત્યાગિ મદ મોહા।।
બસન હીન નહિં સોહ સુરારી। સબ ભૂષણ ભૂષિત બર નારી।।
રામ બિમુખ સંપતિ પ્રભુતાઈ। જાઇ રહી પાઈ બિનુ પાઈ।।
સજલ મૂલ જિન્હ સરિતન્હ નાહીં। બરષિ ગએ પુનિ તબહિં સુખાહીં।।
સુનુ દસકંઠ કહઉપન રોપી। બિમુખ રામ ત્રાતા નહિં કોપી।।
સંકર સહસ બિષ્નુ અજ તોહી। સકહિં ન રાખિ રામ કર દ્રોહી।।
દોહા - ૨૩
મોહમૂલ બહુ સૂલ પ્રદ ત્યાગહુ તમ અભિમાન।
ભજહુ રામ રઘુનાયક કૃપા સિંધુ ભગવાન।।23।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
જદપિ કહિ કપિ અતિ હિત બાની। ભગતિ બિબેક બિરતિ નય સાની।।
બોલા બિહસિ મહા અભિમાની। મિલા હમહિ કપિ ગુર બડ઼ ગ્યાની।।
મૃત્યુ નિકટ આઈ ખલ તોહી। લાગેસિ અધમ સિખાવન મોહી।।
ઉલટા હોઇહિ કહ હનુમાના। મતિભ્રમ તોર પ્રગટ મૈં જાના।।
સુનિ કપિ બચન બહુત ખિસિઆના। બેગિ ન હરહુમૂઢ઼ કર પ્રાના।।
સુનત નિસાચર મારન ધાએ। સચિવન્હ સહિત બિભીષનુ આએ।
નાઇ સીસ કરિ બિનય બહૂતા। નીતિ બિરોધ ન મારિઅ દૂતા।।
આન દંડ કછુ કરિઅ ગોસા। સબહીં કહા મંત્ર ભલ ભાઈ।।
સુનત બિહસિ બોલા દસકંધર। અંગ ભંગ કરિ પઠઇઅ બંદર।।
દોહા - ૨૪
કપિ કેં મમતા પૂ પર સબહિ કહઉસમુઝાઇ।
તેલ બોરિ પટ બાિ પુનિ પાવક દેહુ લગાઇ।।24।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
પૂહીન બાનર તહજાઇહિ। તબ સઠ નિજ નાથહિ લઇ આઇહિ।।
જિન્હ કૈ કીન્હસિ બહુત બડ઼ાઈ। દેખેઉૈં તિન્હ કૈ પ્રભુતાઈ।।
બચન સુનત કપિ મન મુસુકાના। ભઇ સહાય સારદ મૈં જાના।।
જાતુધાન સુનિ રાવન બચના। લાગે રચૈં મૂઢ઼ સોઇ રચના।।
રહા ન નગર બસન ઘૃત તેલા। બાઢ઼ી પૂ કીન્હ કપિ ખેલા।।
કૌતુક કહઆએ પુરબાસી। મારહિં ચરન કરહિં બહુ હાી।।
બાજહિં ઢોલ દેહિં સબ તારી। નગર ફેરિ પુનિ પૂ પ્રજારી।।
પાવક જરત દેખિ હનુમંતા। ભયઉ પરમ લઘુ રુપ તુરંતા।।
નિબુકિ ચઢ઼ેઉ કપિ કનક અટારીં। ભઈ સભીત નિસાચર નારીં।।
દોહા - ૨૫
હરિ પ્રેરિત તેહિ અવસર ચલે મરુત ઉનચાસ।
અટ્ટહાસ કરિ ગર્જ઼ા કપિ બઢ઼િ લાગ અકાસ।।25।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
દેહ બિસાલ પરમ હરુઆઈ। મંદિર તેં મંદિર ચઢ઼ ધાઈ।।
જરઇ નગર ભા લોગ બિહાલા। ઝપટ લપટ બહુ કોટિ કરાલા।।
તાત માતુ હા સુનિઅ પુકારા। એહિ અવસર કો હમહિ ઉબારા।।
હમ જો કહા યહ કપિ નહિં હોઈ। બાનર રૂપ ધરેં સુર કોઈ।।
સાધુ અવગ્યા કર ફલુ ઐસા। જરઇ નગર અનાથ કર જૈસા।।
જારા નગરુ નિમિષ એક માહીં। એક બિભીષન કર ગૃહ નાહીં।।
તા કર દૂત અનલ જેહિં સિરિજા। જરા ન સો તેહિ કારન ગિરિજા।।
ઉલટિ પલટિ લંકા સબ જારી। કૂદિ પરા પુનિ સિંધુ મઝારી।।
દોહા - ૨૬
પૂ બુઝાઇ ખોઇ શ્રમ ધરિ લઘુ રૂપ બહોરિ।
જનકસુતા કે આગેં ઠાઢ઼ ભયઉ કર જોરિ।।26।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
માતુ મોહિ દીજે કછુ ચીન્હા। જૈસેં રઘુનાયક મોહિ દીન્હા।।
ચૂડ઼ામનિ ઉતારિ તબ દયઊ। હરષ સમેત પવનસુત લયઊ।।
કહેહુ તાત અસ મોર પ્રનામા। સબ પ્રકાર પ્રભુ પૂરનકામા।।
દીન દયાલ બિરિદુ સંભારી। હરહુ નાથ મમ સંકટ ભારી।।
તાત સક્રસુત કથા સુનાએહુ। બાન પ્રતાપ પ્રભુહિ સમુઝાએહુ।।
માસ દિવસ મહુનાથુ ન આવા। તૌ પુનિ મોહિ જિઅત નહિં પાવા।।
કહુ કપિ કેહિ બિધિ રાખૌં પ્રાના। તુમ્હહૂ તાત કહત અબ જાના।।
તોહિ દેખિ સીતલિ ભઇ છાતી। પુનિ મો કહુસોઇ દિનુ સો રાતી।।
દોહા - ૨૭
જનકસુતહિ સમુઝાઇ કરિ બહુ બિધિ ધીરજુ દીન્હ।
ચરન કમલ સિરુ નાઇ કપિ ગવનુ રામ પહિં કીન્હ।।27।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
ચલત મહાધુનિ ગર્જેસિ ભારી। ગર્ભ સ્ત્રવહિં સુનિ નિસિચર નારી।।
નાઘિ સિંધુ એહિ પારહિ આવા। સબદ કિલકિલા કપિન્હ સુનાવા।।
હરષે સબ બિલોકિ હનુમાના। નૂતન જન્મ કપિન્હ તબ જાના।।
મુખ પ્રસન્ન તન તેજ બિરાજા। કીન્હેસિ રામચન્દ્ર કર કાજા।।
મિલે સકલ અતિ ભએ સુખારી। તલફત મીન પાવ જિમિ બારી।।
ચલે હરષિ રઘુનાયક પાસા। પૂત કહત નવલ ઇતિહાસા।।
તબ મધુબન ભીતર સબ આએ। અંગદ સંમત મધુ ફલ ખાએ।।
રખવારે જબ બરજન લાગે। મુષ્ટિ પ્રહાર હનત સબ ભાગે।।
દોહા - ૨૮
જાઇ પુકારે તે સબ બન ઉજાર જુબરાજ।
સુનિ સુગ્રીવ હરષ કપિ કરિ આએ પ્રભુ કાજ।।28।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
જૌં ન હોતિ સીતા સુધિ પાઈ। મધુબન કે ફલ સકહિં કિ ખાઈ।।
એહિ બિધિ મન બિચાર કર રાજા। આઇ ગએ કપિ સહિત સમાજા।।
આઇ સબન્હિ નાવા પદ સીસા। મિલેઉ સબન્હિ અતિ પ્રેમ કપીસા।।
પૂી કુસલ કુસલ પદ દેખી। રામ કૃપાભા કાજુ બિસેષી।।
નાથ કાજુ કીન્હેઉ હનુમાના। રાખે સકલ કપિન્હ કે પ્રાના।।
સુનિ સુગ્રીવ બહુરિ તેહિ મિલેઊ। કપિન્હ સહિત રઘુપતિ પહિં ચલેઊ।
રામ કપિન્હ જબ આવત દેખા। કિએકાજુ મન હરષ બિસેષા।।
ફટિક સિલા બૈઠે દ્વૌ ભાઈ। પરે સકલ કપિ ચરનન્હિ જાઈ।।
દોહા - ૨૯
પ્રીતિ સહિત સબ ભેટે રઘુપતિ કરુના પુંજ।
પૂી કુસલ નાથ અબ કુસલ દેખિ પદ કંજ।।29।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
જામવંત કહ સુનુ રઘુરાયા। જા પર નાથ કરહુ તુમ્હ દાયા।।
તાહિ સદા સુભ કુસલ નિરંતર। સુર નર મુનિ પ્રસન્ન તા ઊપર।।
સોઇ બિજઈ બિનઈ ગુન સાગર। તાસુ સુજસુ ત્રેલોક ઉજાગર।।
પ્રભુ કીં કૃપા ભયઉ સબુ કાજૂ। જન્મ હમાર સુફલ ભા આજૂ।।
નાથ પવનસુત કીન્હિ જો કરની। સહસહુમુખ ન જાઇ સો બરની।।
પવનતનય કે ચરિત સુહાએ। જામવંત રઘુપતિહિ સુનાએ।।
સુનત કૃપાનિધિ મન અતિ ભાએ। પુનિ હનુમાન હરષિ હિયલાએ।।
કહહુ તાત કેહિ ભાિ જાનકી। રહતિ કરતિ રચ્છા સ્વપ્રાન કી।।
દોહા - ૩૦
નામ પાહરુ દિવસ નિસિ ધ્યાન તુમ્હાર કપાટ।
લોચન નિજ પદ જંત્રિત જાહિં પ્રાન કેહિં બાટ।।30।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
ચલત મોહિ ચૂડ઼ામનિ દીન્હી। રઘુપતિ હૃદયલાઇ સોઇ લીન્હી।।
નાથ જુગલ લોચન ભરિ બારી। બચન કહે કછુ જનકકુમારી।।
અનુજ સમેત ગહેહુ પ્રભુ ચરના। દીન બંધુ પ્રનતારતિ હરના।।
મન ક્રમ બચન ચરન અનુરાગી। કેહિ અપરાધ નાથ હૌં ત્યાગી।।
અવગુન એક મોર મૈં માના। બિછુરત પ્રાન ન કીન્હ પયાના।।
નાથ સો નયનન્હિ કો અપરાધા। નિસરત પ્રાન કરિહિં હઠિ બાધા।।
બિરહ અગિનિ તનુ તૂલ સમીરા। સ્વાસ જરઇ છન માહિં સરીરા।।
નયન સ્ત્રવહિ જલુ નિજ હિત લાગી। જરૈં ન પાવ દેહ બિરહાગી।
સીતા કે અતિ બિપતિ બિસાલા। બિનહિં કહેં ભલિ દીનદયાલા।।
દોહા - ૩૧
નિમિષ નિમિષ કરુનાનિધિ જાહિં કલપ સમ બીતિ।
બેગિ ચલિય પ્રભુ આનિઅ ભુજ બલ ખલ દલ જીતિ।।31।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સુનિ સીતા દુખ પ્રભુ સુખ અયના। ભરિ આએ જલ રાજિવ નયના।।
બચન કા મન મમ ગતિ જાહી। સપનેહુબૂઝિઅ બિપતિ કિ તાહી।।
કહ હનુમંત બિપતિ પ્રભુ સોઈ। જબ તવ સુમિરન ભજન ન હોઈ।।
કેતિક બાત પ્રભુ જાતુધાન કી। રિપુહિ જીતિ આનિબી જાનકી।।
સુનુ કપિ તોહિ સમાન ઉપકારી। નહિં કોઉ સુર નર મુનિ તનુધારી।।
પ્રતિ ઉપકાર કરૌં કા તોરા। સનમુખ હોઇ ન સકત મન મોરા।।
સુનુ સુત ઉરિન મૈં નાહીં। દેખેઉકરિ બિચાર મન માહીં।।
પુનિ પુનિ કપિહિ ચિતવ સુરત્રાતા। લોચન નીર પુલક અતિ ગાતા।।
દોહા - ૩૨
સુનિ પ્રભુ બચન બિલોકિ મુખ ગાત હરષિ હનુમંત।
ચરન પરેઉ પ્રેમાકુલ ત્રાહિ ત્રાહિ ભગવંત।।32।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
બાર બાર પ્રભુ ચહઇ ઉઠાવા। પ્રેમ મગન તેહિ ઉઠબ ન ભાવા।।
પ્રભુ કર પંકજ કપિ કેં સીસા। સુમિરિ સો દસા મગન ગૌરીસા।।
સાવધાન મન કરિ પુનિ સંકર। લાગે કહન કથા અતિ સુંદર।।
કપિ ઉઠાઇ પ્રભુ હૃદયલગાવા। કર ગહિ પરમ નિકટ બૈઠાવા।।
કહુ કપિ રાવન પાલિત લંકા। કેહિ બિધિ દહેઉ દુર્ગ અતિ બંકા।।
પ્રભુ પ્રસન્ન જાના હનુમાના। બોલા બચન બિગત અભિમાના।।
સાખામૃગ કે બડ઼િ મનુસાઈ। સાખા તેં સાખા પર જાઈ।।
નાઘિ સિંધુ હાટકપુર જારા। નિસિચર ગન બિધિ બિપિન ઉજારા।
સો સબ તવ પ્રતાપ રઘુરાઈ। નાથ ન કછૂ મોરિ પ્રભુતાઈ।।
દોહા - ૩૩
તા કહુપ્રભુ કછુ અગમ નહિં જા પર તુમ્હ અનુકુલ।
તબ પ્રભાવબડ઼વાનલહિં જારિ સકઇ ખલુ તૂલ।।33।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
નાથ ભગતિ અતિ સુખદાયની। દેહુ કૃપા કરિ અનપાયની।।
સુનિ પ્રભુ પરમ સરલ કપિ બાની। એવમસ્તુ તબ કહેઉ ભવાની।।
ઉમા રામ સુભાઉ જેહિં જાના। તાહિ ભજનુ તજિ ભાવ ન આના।।
યહ સંવાદ જાસુ ઉર આવા। રઘુપતિ ચરન ભગતિ સોઇ પાવા।।
સુનિ પ્રભુ બચન કહહિં કપિબૃંદા। જય જય જય કૃપાલ સુખકંદા।।
તબ રઘુપતિ કપિપતિહિ બોલાવા। કહા ચલૈં કર કરહુ બનાવા।।
અબ બિલંબુ કેહિ કારન કીજે। તુરત કપિન્હ કહુઆયસુ દીજે।।
કૌતુક દેખિ સુમન બહુ બરષી। નભ તેં ભવન ચલે સુર હરષી।।
દોહા - ૩૪
કપિપતિ બેગિ બોલાએ આએ જૂથપ જૂથ।
નાના બરન અતુલ બલ બાનર ભાલુ બરૂથ।।34।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
પ્રભુ પદ પંકજ નાવહિં સીસા। ગરજહિં ભાલુ મહાબલ કીસા।।
દેખી રામ સકલ કપિ સેના। ચિતઇ કૃપા કરિ રાજિવ નૈના।।
રામ કૃપા બલ પાઇ કપિંદા। ભએ પચ્છજુત મનહુગિરિંદા।।
હરષિ રામ તબ કીન્હ પયાના। સગુન ભએ સુંદર સુભ નાના।।
જાસુ સકલ મંગલમય કીતી। તાસુ પયાન સગુન યહ નીતી।।
પ્રભુ પયાન જાના બૈદેહીં। ફરકિ બામ અ જનુ કહિ દેહીં।।
જોઇ જોઇ સગુન જાનકિહિ હોઈ। અસગુન ભયઉ રાવનહિ સોઈ।।
ચલા કટકુ કો બરનૈં પારા। ગર્જહિ બાનર ભાલુ અપારા।।
નખ આયુધ ગિરિ પાદપધારી। ચલે ગગન મહિ ઇચ્છાચારી।।
કેહરિનાદ ભાલુ કપિ કરહીં। ડગમગાહિં દિગ્ગજ ચિક્કરહીં।।
| # | છન્દ |
|---|
ચિક્કરહિં દિગ્ગજ ડોલ મહિ ગિરિ લોલ સાગર ખરભરે।
મન હરષ સભ ગંધર્બ સુર મુનિ નાગ કિન્નર દુખ ટરે।।
કટકટહિં મર્કટ બિકટ ભટ બહુ કોટિ કોટિન્હ ધાવહીં।
જય રામ પ્રબલ પ્રતાપ કોસલનાથ ગુન ગન ગાવહીં।।1।।
સહિ સક ન ભાર ઉદાર અહિપતિ બાર બારહિં મોહઈ।
ગહ દસન પુનિ પુનિ કમઠ પૃષ્ટ કઠોર સો કિમિ સોહઈ।।
રઘુબીર રુચિર પ્રયાન પ્રસ્થિતિ જાનિ પરમ સુહાવની।
જનુ કમઠ ખર્પર સર્પરાજ સો લિખત અબિચલ પાવની।।2।।
દોહા - ૩૫
એહિ બિધિ જાઇ કૃપાનિધિ ઉતરે સાગર તીર।
જહતહલાગે ખાન ફલ ભાલુ બિપુલ કપિ બીર।।35।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
ઉહાનિસાચર રહહિં સસંકા। જબ તે જારિ ગયઉ કપિ લંકા।।
નિજ નિજ ગૃહસબ કરહિં બિચારા। નહિં નિસિચર કુલ કેર ઉબારા।।
જાસુ દૂત બલ બરનિ ન જાઈ। તેહિ આએપુર કવન ભલાઈ।।
દૂતન્હિ સન સુનિ પુરજન બાની। મંદોદરી અધિક અકુલાની।।
રહસિ જોરિ કર પતિ પગ લાગી। બોલી બચન નીતિ રસ પાગી।।
કંત કરષ હરિ સન પરિહરહૂ। મોર કહા અતિ હિત હિયધરહુ।।
સમુઝત જાસુ દૂત કઇ કરની। સ્ત્રવહીં ગર્ભ રજનીચર ધરની।।
તાસુ નારિ નિજ સચિવ બોલાઈ। પઠવહુ કંત જો ચહહુ ભલાઈ।।
તબ કુલ કમલ બિપિન દુખદાઈ। સીતા સીત નિસા સમ આઈ।।
સુનહુ નાથ સીતા બિનુ દીન્હેં। હિત ન તુમ્હાર સંભુ અજ કીન્હેં।।
દોહા - ૩૬
રામ બાન અહિ ગન સરિસ નિકર નિસાચર ભેક।
જબ લગિ ગ્રસત ન તબ લગિ જતનુ કરહુ તજિ ટેક।।36।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
શ્રવન સુની સઠ તા કરિ બાની। બિહસા જગત બિદિત અભિમાની।।
સભય સુભાઉ નારિ કર સાચા। મંગલ મહુભય મન અતિ કાચા।।
જૌં આવઇ મર્કટ કટકાઈ। જિઅહિં બિચારે નિસિચર ખાઈ।।
કંપહિં લોકપ જાકી ત્રાસા। તાસુ નારિ સભીત બડ઼િ હાસા।।
અસ કહિ બિહસિ તાહિ ઉર લાઈ। ચલેઉ સભામમતા અધિકાઈ।।
મંદોદરી હૃદયકર ચિંતા। ભયઉ કંત પર બિધિ બિપરીતા।।
બૈઠેઉ સભાખબરિ અસિ પાઈ। સિંધુ પાર સેના સબ આઈ।।
બૂઝેસિ સચિવ ઉચિત મત કહહૂ। તે સબ હે મષ્ટ કરિ રહહૂ।।
જિતેહુ સુરાસુર તબ શ્રમ નાહીં। નર બાનર કેહિ લેખે માહી।।
દોહા - ૩૭
સચિવ બૈદ ગુર તીનિ જૌં પ્રિય બોલહિં ભય આસ।
રાજ ધર્મ તન તીનિ કર હોઇ બેગિહીં નાસ।।37।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સોઇ રાવન કહુબનિ સહાઈ। અસ્તુતિ કરહિં સુનાઇ સુનાઈ।।
અવસર જાનિ બિભીષનુ આવા। ભ્રાતા ચરન સીસુ તેહિં નાવા।।
પુનિ સિરુ નાઇ બૈઠ નિજ આસન। બોલા બચન પાઇ અનુસાસન।।
જૌ કૃપાલ પૂિહુ મોહિ બાતા। મતિ અનુરુપ કહઉહિત તાતા।।
જો આપન ચાહૈ કલ્યાના। સુજસુ સુમતિ સુભ ગતિ સુખ નાના।।
સો પરનારિ લિલાર ગોસાઈં। તજઉ ચઉથિ કે ચંદ કિ નાઈ।।
ચૌદહ ભુવન એક પતિ હોઈ। ભૂતદ્રોહ તિષ્ટઇ નહિં સોઈ।।
ગુન સાગર નાગર નર જોઊ। અલપ લોભ ભલ કહઇ ન કોઊ।।
દોહા - ૩૮
કામ ક્રોધ મદ લોભ સબ નાથ નરક કે પંથ।
સબ પરિહરિ રઘુબીરહિ ભજહુ ભજહિં જેહિ સંત।।38।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
તાત રામ નહિં નર ભૂપાલા। ભુવનેસ્વર કાલહુ કર કાલા।।
બ્રહ્મ અનામય અજ ભગવંતા। બ્યાપક અજિત અનાદિ અનંતા।।
ગો દ્વિજ ધેનુ દેવ હિતકારી। કૃપાસિંધુ માનુષ તનુધારી।।
જન રંજન ભંજન ખલ બ્રાતા। બેદ ધર્મ રચ્છક સુનુ ભ્રાતા।।
તાહિ બયરુ તજિ નાઇઅ માથા। પ્રનતારતિ ભંજન રઘુનાથા।।
દેહુ નાથ પ્રભુ કહુબૈદેહી। ભજહુ રામ બિનુ હેતુ સનેહી।।
સરન ગએપ્રભુ તાહુ ન ત્યાગા। બિસ્વ દ્રોહ કૃત અઘ જેહિ લાગા।।
જાસુ નામ ત્રય તાપ નસાવન। સોઇ પ્રભુ પ્રગટ સમુઝુ જિયરાવન।।
દોહા - ૩૯
બાર બાર પદ લાગઉબિનય કરઉદસસીસ।
પરિહરિ માન મોહ મદ ભજહુ કોસલાધીસ।।39ક।।
મુનિ પુલસ્તિ નિજ સિષ્ય સન કહિ પઠઈ યહ બાત।
તુરત સો મૈં પ્રભુ સન કહી પાઇ સુઅવસરુ તાત।।39ખ।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
માલ્યવંત અતિ સચિવ સયાના। તાસુ બચન સુનિ અતિ સુખ માના।।
તાત અનુજ તવ નીતિ બિભૂષન। સો ઉર ધરહુ જો કહત બિભીષન।।
રિપુ ઉતકરષ કહત સઠ દોઊ। દૂરિ ન કરહુ ઇહાહઇ કોઊ।।
માલ્યવંત ગૃહ ગયઉ બહોરી। કહઇ બિભીષનુ પુનિ કર જોરી।।
સુમતિ કુમતિ સબ કેં ઉર રહહીં। નાથ પુરાન નિગમ અસ કહહીં।।
જહાસુમતિ તહસંપતિ નાના। જહાકુમતિ તહબિપતિ નિદાના।।
તવ ઉર કુમતિ બસી બિપરીતા। હિત અનહિત માનહુ રિપુ પ્રીતા।।
કાલરાતિ નિસિચર કુલ કેરી। તેહિ સીતા પર પ્રીતિ ઘનેરી।।
દોહા - ૪૦
તાત ચરન ગહિ માગઉરાખહુ મોર દુલાર।
સીત દેહુ રામ કહુઅહિત ન હોઇ તુમ્હાર।।40।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
બુધ પુરાન શ્રુતિ સંમત બાની। કહી બિભીષન નીતિ બખાની।।
સુનત દસાનન ઉઠા રિસાઈ। ખલ તોહિ નિકટ મુત્યુ અબ આઈ।।
જિઅસિ સદા સઠ મોર જિઆવા। રિપુ કર પચ્છ મૂઢ઼ તોહિ ભાવા।।
કહસિ ન ખલ અસ કો જગ માહીં। ભુજ બલ જાહિ જિતા મૈં નાહી।।
મમ પુર બસિ તપસિન્હ પર પ્રીતી। સઠ મિલુ જાઇ તિન્હહિ કહુ નીતી।।
અસ કહિ કીન્હેસિ ચરન પ્રહારા। અનુજ ગહે પદ બારહિં બારા।।
ઉમા સંત કઇ ઇહઇ બડ઼ાઈ। મંદ કરત જો કરઇ ભલાઈ।।
તુમ્હ પિતુ સરિસ ભલેહિં મોહિ મારા। રામુ ભજેં હિત નાથ તુમ્હારા।।
સચિવ સંગ લૈ નભ પથ ગયઊ। સબહિ સુનાઇ કહત અસ ભયઊ।।
દોહા - ૪૧
રામુ સત્યસંકલ્પ પ્રભુ સભા કાલબસ તોરિ।
મૈ રઘુબીર સરન અબ જાઉદેહુ જનિ ખોરિ।।41।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
અસ કહિ ચલા બિભીષનુ જબહીં। આયૂહીન ભએ સબ તબહીં।।
સાધુ અવગ્યા તુરત ભવાની। કર કલ્યાન અખિલ કૈ હાની।।
રાવન જબહિં બિભીષન ત્યાગા। ભયઉ બિભવ બિનુ તબહિં અભાગા।।
ચલેઉ હરષિ રઘુનાયક પાહીં। કરત મનોરથ બહુ મન માહીં।।
દેખિહઉજાઇ ચરન જલજાતા। અરુન મૃદુલ સેવક સુખદાતા।।
જે પદ પરસિ તરી રિષિનારી। દંડક કાનન પાવનકારી।।
જે પદ જનકસુતાઉર લાએ। કપટ કુરંગ સંગ ધર ધાએ।।
હર ઉર સર સરોજ પદ જેઈ। અહોભાગ્ય મૈ દેખિહઉતેઈ।।
દોહા - ૪૨
જિન્હ પાયન્હ કે પાદુકન્હિ ભરતુ રહે મન લાઇ।
તે પદ આજુ બિલોકિહઉઇન્હ નયનન્હિ અબ જાઇ।।42।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
એહિ બિધિ કરત સપ્રેમ બિચારા। આયઉ સપદિ સિંધુ એહિં પારા।।
કપિન્હ બિભીષનુ આવત દેખા। જાના કોઉ રિપુ દૂત બિસેષા।।
તાહિ રાખિ કપીસ પહિં આએ। સમાચાર સબ તાહિ સુનાએ।।
કહ સુગ્રીવ સુનહુ રઘુરાઈ। આવા મિલન દસાનન ભાઈ।।
કહ પ્રભુ સખા બૂઝિઐ કાહા। કહઇ કપીસ સુનહુ નરનાહા।।
જાનિ ન જાઇ નિસાચર માયા। કામરૂપ કેહિ કારન આયા।।
ભેદ હમાર લેન સઠ આવા। રાખિઅ બાિ મોહિ અસ ભાવા।।
સખા નીતિ તુમ્હ નીકિ બિચારી। મમ પન સરનાગત ભયહારી।।
સુનિ પ્રભુ બચન હરષ હનુમાના। સરનાગત બચ્છલ ભગવાના।।
દોહા - ૪૩
સરનાગત કહુજે તજહિં નિજ અનહિત અનુમાનિ।
તે નર પાવ પાપમય તિન્હહિ બિલોકત હાનિ।।43।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
કોટિ બિપ્ર બધ લાગહિં જાહૂ। આએસરન તજઉનહિં તાહૂ।।
સનમુખ હોઇ જીવ મોહિ જબહીં। જન્મ કોટિ અઘ નાસહિં તબહીં।।
પાપવંત કર સહજ સુભાઊ। ભજનુ મોર તેહિ ભાવ ન કાઊ।।
જૌં પૈ દુષ્ટહદય સોઇ હોઈ। મોરેં સનમુખ આવ કિ સોઈ।।
નિર્મલ મન જન સો મોહિ પાવા। મોહિ કપટ છલ છિદ્ર ન ભાવા।।
ભેદ લેન પઠવા દસસીસા। તબહુન કછુ ભય હાનિ કપીસા।।
જગ મહુસખા નિસાચર જેતે। લછિમનુ હનઇ નિમિષ મહુતેતે।।
જૌં સભીત આવા સરનાઈ। રખિહઉતાહિ પ્રાન કી નાઈ।।
દોહા - ૪૪
ઉભય ભાિ તેહિ આનહુ હિ કહ કૃપાનિકેત।
જય કૃપાલ કહિ ચલે અંગદ હનૂ સમેત।।44।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સાદર તેહિ આગેં કરિ બાનર। ચલે જહારઘુપતિ કરુનાકર।।
દૂરિહિ તે દેખે દ્વૌ ભ્રાતા। નયનાનંદ દાન કે દાતા।।
બહુરિ રામ છબિધામ બિલોકી। રહેઉ ઠટુકિ એકટક પલ રોકી।।
ભુજ પ્રલંબ કંજારુન લોચન। સ્યામલ ગાત પ્રનત ભય મોચન।।
સિંઘ કંધ આયત ઉર સોહા। આનન અમિત મદન મન મોહા।।
નયન નીર પુલકિત અતિ ગાતા। મન ધરિ ધીર કહી મૃદુ બાતા।।
નાથ દસાનન કર મૈં ભ્રાતા। નિસિચર બંસ જનમ સુરત્રાતા।।
સહજ પાપપ્રિય તામસ દેહા। જથા ઉલૂકહિ તમ પર નેહા।।
દોહા - ૪૫
શ્રવન સુજસુ સુનિ આયઉપ્રભુ ભંજન ભવ ભીર।
ત્રાહિ ત્રાહિ આરતિ હરન સરન સુખદ રઘુબીર।।45।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
અસ કહિ કરત દંડવત દેખા। તુરત ઉઠે પ્રભુ હરષ બિસેષા।।
દીન બચન સુનિ પ્રભુ મન ભાવા। ભુજ બિસાલ ગહિ હૃદયલગાવા।।
અનુજ સહિત મિલિ ઢિગ બૈઠારી। બોલે બચન ભગત ભયહારી।।
કહુ લંકેસ સહિત પરિવારા। કુસલ કુઠાહર બાસ તુમ્હારા।।
ખલ મંડલીં બસહુ દિનુ રાતી। સખા ધરમ નિબહઇ કેહિ ભાી।।
મૈં જાનઉતુમ્હારિ સબ રીતી। અતિ નય નિપુન ન ભાવ અનીતી।।
બરુ ભલ બાસ નરક કર તાતા। દુષ્ટ સંગ જનિ દેઇ બિધાતા।।
અબ પદ દેખિ કુસલ રઘુરાયા। જૌં તુમ્હ કીન્હ જાનિ જન દાયા।।
દોહા - ૪૬
તબ લગિ કુસલ ન જીવ કહુસપનેહુમન બિશ્રામ।
જબ લગિ ભજત ન રામ કહુસોક ધામ તજિ કામ।।46।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
તબ લગિ હૃદયબસત ખલ નાના। લોભ મોહ મચ્છર મદ માના।।
જબ લગિ ઉર ન બસત રઘુનાથા। ધરેં ચાપ સાયક કટિ ભાથા।।
મમતા તરુન તમી અિઆરી। રાગ દ્વેષ ઉલૂક સુખકારી।।
તબ લગિ બસતિ જીવ મન માહીં। જબ લગિ પ્રભુ પ્રતાપ રબિ નાહીં।।
અબ મૈં કુસલ મિટે ભય ભારે। દેખિ રામ પદ કમલ તુમ્હારે।।
તુમ્હ કૃપાલ જા પર અનુકૂલા। તાહિ ન બ્યાપ ત્રિબિધ ભવ સૂલા।।
મૈં નિસિચર અતિ અધમ સુભાઊ। સુભ આચરનુ કીન્હ નહિં કાઊ।।
જાસુ રૂપ મુનિ ધ્યાન ન આવા। તેહિં પ્રભુ હરષિ હૃદયમોહિ લાવા।।
દોહા - ૪૭
અહોભાગ્ય મમ અમિત અતિ રામ કૃપા સુખ પુંજ।
દેખેઉનયન બિરંચિ સિબ સેબ્ય જુગલ પદ કંજ।।47।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સુનહુ સખા નિજ કહઉસુભાઊ। જાન ભુસુંડિ સંભુ ગિરિજાઊ।।
જૌં નર હોઇ ચરાચર દ્રોહી। આવે સભય સરન તકિ મોહી।।
તજિ મદ મોહ કપટ છલ નાના। કરઉસદ્ય તેહિ સાધુ સમાના।।
જનની જનક બંધુ સુત દારા। તનુ ધનુ ભવન સુહ્રદ પરિવારા।।
સબ કૈ મમતા તાગ બટોરી। મમ પદ મનહિ બા બરિ ડોરી।।
સમદરસી ઇચ્છા કછુ નાહીં। હરષ સોક ભય નહિં મન માહીં।।
અસ સજ્જન મમ ઉર બસ કૈસેં। લોભી હૃદયબસઇ ધનુ જૈસેં।।
તુમ્હ સારિખે સંત પ્રિય મોરેં। ધરઉદેહ નહિં આન નિહોરેં।।
દોહા - ૪૮
સગુન ઉપાસક પરહિત નિરત નીતિ દૃઢ઼ નેમ।
તે નર પ્રાન સમાન મમ જિન્હ કેં દ્વિજ પદ પ્રેમ।।48।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સુનુ લંકેસ સકલ ગુન તોરેં। તાતેં તુમ્હ અતિસય પ્રિય મોરેં।।
રામ બચન સુનિ બાનર જૂથા। સકલ કહહિં જય કૃપા બરૂથા।।
સુનત બિભીષનુ પ્રભુ કૈ બાની। નહિં અઘાત શ્રવનામૃત જાની।।
પદ અંબુજ ગહિ બારહિં બારા। હૃદયસમાત ન પ્રેમુ અપારા।।
સુનહુ દેવ સચરાચર સ્વામી। પ્રનતપાલ ઉર અંતરજામી।।
ઉર કછુ પ્રથમ બાસના રહી। પ્રભુ પદ પ્રીતિ સરિત સો બહી।।
અબ કૃપાલ નિજ ભગતિ પાવની। દેહુ સદા સિવ મન ભાવની।।
એવમસ્તુ કહિ પ્રભુ રનધીરા। માગા તુરત સિંધુ કર નીરા।।
જદપિ સખા તવ ઇચ્છા નાહીં। મોર દરસુ અમોઘ જગ માહીં।।
અસ કહિ રામ તિલક તેહિ સારા। સુમન બૃષ્ટિ નભ ભઈ અપારા।।
દોહા - ૪૯
રાવન ક્રોધ અનલ નિજ સ્વાસ સમીર પ્રચંડ।
જરત બિભીષનુ રાખેઉ દીન્હેહુ રાજુ અખંડ।।49ક।।
જો સંપતિ સિવ રાવનહિ દીન્હિ દિએદસ માથ।
સોઇ સંપદા બિભીષનહિ સકુચિ દીન્હ રઘુનાથ।।49ખ।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
અસ પ્રભુ છાડ઼િ ભજહિં જે આના। તે નર પસુ બિનુ પૂ બિષાના।।
નિજ જન જાનિ તાહિ અપનાવા। પ્રભુ સુભાવ કપિ કુલ મન ભાવા।।
પુનિ સર્બગ્ય સર્બ ઉર બાસી। સર્બરૂપ સબ રહિત ઉદાસી।।
બોલે બચન નીતિ પ્રતિપાલક। કારન મનુજ દનુજ કુલ ઘાલક।।
સુનુ કપીસ લંકાપતિ બીરા। કેહિ બિધિ તરિઅ જલધિ ગંભીરા।।
સંકુલ મકર ઉરગ ઝષ જાતી। અતિ અગાધ દુસ્તર સબ ભાી।।
કહ લંકેસ સુનહુ રઘુનાયક। કોટિ સિંધુ સોષક તવ સાયક।।
જદ્યપિ તદપિ નીતિ અસિ ગાઈ। બિનય કરિઅ સાગર સન જાઈ।।
દોહા - ૫૦
પ્રભુ તુમ્હાર કુલગુર જલધિ કહિહિ ઉપાય બિચારિ।
બિનુ પ્રયાસ સાગર તરિહિ સકલ ભાલુ કપિ ધારિ।।50।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સખા કહી તુમ્હ નીકિ ઉપાઈ। કરિઅ દૈવ જૌં હોઇ સહાઈ।।
મંત્ર ન યહ લછિમન મન ભાવા। રામ બચન સુનિ અતિ દુખ પાવા।।
નાથ દૈવ કર કવન ભરોસા। સોષિઅ સિંધુ કરિઅ મન રોસા।।
કાદર મન કહુએક અધારા। દૈવ દૈવ આલસી પુકારા।।
સુનત બિહસિ બોલે રઘુબીરા। ઐસેહિં કરબ ધરહુ મન ધીરા।।
અસ કહિ પ્રભુ અનુજહિ સમુઝાઈ। સિંધુ સમીપ ગએ રઘુરાઈ।।
પ્રથમ પ્રનામ કીન્હ સિરુ નાઈ। બૈઠે પુનિ તટ દર્ભ ડસાઈ।।
જબહિં બિભીષન પ્રભુ પહિં આએ। પાછેં રાવન દૂત પઠાએ।।
દોહા - ૫૧
સકલ ચરિત તિન્હ દેખે ધરેં કપટ કપિ દેહ।
પ્રભુ ગુન હૃદયસરાહહિં સરનાગત પર નેહ।।51।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
પ્રગટ બખાનહિં રામ સુભાઊ। અતિ સપ્રેમ ગા બિસરિ દુરાઊ।।
રિપુ કે દૂત કપિન્હ તબ જાને। સકલ બાિ કપીસ પહિં આને।।
કહ સુગ્રીવ સુનહુ સબ બાનર। અંગ ભંગ કરિ પઠવહુ નિસિચર।।
સુનિ સુગ્રીવ બચન કપિ ધાએ। બાિ કટક ચહુ પાસ ફિરાએ।।
બહુ પ્રકાર મારન કપિ લાગે। દીન પુકારત તદપિ ન ત્યાગે।।
જો હમાર હર નાસા કાના। તેહિ કોસલાધીસ કૈ આના।।
સુનિ લછિમન સબ નિકટ બોલાએ। દયા લાગિ હિ તુરત છોડાએ।।
રાવન કર દીજહુ યહ પાતી। લછિમન બચન બાચુ કુલઘાતી।।
દોહા - ૫૨
કહેહુ મુખાગર મૂઢ઼ સન મમ સંદેસુ ઉદાર।
સીતા દેઇ મિલેહુ ન ત આવા કાલ તુમ્હાર।।52।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
તુરત નાઇ લછિમન પદ માથા। ચલે દૂત બરનત ગુન ગાથા।।
કહત રામ જસુ લંકાઆએ। રાવન ચરન સીસ તિન્હ નાએ।।
બિહસિ દસાનન પૂી બાતા। કહસિ ન સુક આપનિ કુસલાતા।।
પુનિ કહુ ખબરિ બિભીષન કેરી। જાહિ મૃત્યુ આઈ અતિ નેરી।।
કરત રાજ લંકા સઠ ત્યાગી। હોઇહિ જબ કર કીટ અભાગી।।
પુનિ કહુ ભાલુ કીસ કટકાઈ। કઠિન કાલ પ્રેરિત ચલિ આઈ।।
જિન્હ કે જીવન કર રખવારા। ભયઉ મૃદુલ ચિત સિંધુ બિચારા।।
કહુ તપસિન્હ કૈ બાત બહોરી। જિન્હ કે હૃદયત્રાસ અતિ મોરી।।
દોહા - ૫૩
કી ભઇ ભેંટ કિ ફિરિ ગએ શ્રવન સુજસુ સુનિ મોર।
કહસિ ન રિપુ દલ તેજ બલ બહુત ચકિત ચિત તોર।।53।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
નાથ કૃપા કરિ પૂેહુ જૈસેં। માનહુ કહા ક્રોધ તજિ તૈસેં।।
મિલા જાઇ જબ અનુજ તુમ્હારા। જાતહિં રામ તિલક તેહિ સારા।।
રાવન દૂત હમહિ સુનિ કાના। કપિન્હ બાિ દીન્હે દુખ નાના।।
શ્રવન નાસિકા કાટૈ લાગે। રામ સપથ દીન્હે હમ ત્યાગે।।
પૂિહુ નાથ રામ કટકાઈ। બદન કોટિ સત બરનિ ન જાઈ।।
નાના બરન ભાલુ કપિ ધારી। બિકટાનન બિસાલ ભયકારી।।
જેહિં પુર દહેઉ હતેઉ સુત તોરા। સકલ કપિન્હ મહતેહિ બલુ થોરા।।
અમિત નામ ભટ કઠિન કરાલા। અમિત નાગ બલ બિપુલ બિસાલા।।
દોહા - ૫૪
દ્વિબિદ મયંદ નીલ નલ અંગદ ગદ બિકટાસિ।
દધિમુખ કેહરિ નિસઠ સઠ જામવંત બલરાસિ।।54।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
એ કપિ સબ સુગ્રીવ સમાના। ઇન્હ સમ કોટિન્હ ગનઇ કો નાના।।
રામ કૃપાઅતુલિત બલ તિન્હહીં। તૃન સમાન ત્રેલોકહિ ગનહીં।।
અસ મૈં સુના શ્રવન દસકંધર। પદુમ અઠારહ જૂથપ બંદર।।
નાથ કટક મહસો કપિ નાહીં। જો ન તુમ્હહિ જીતૈ રન માહીં।।
પરમ ક્રોધ મીજહિં સબ હાથા। આયસુ પૈ ન દેહિં રઘુનાથા।।
સોષહિં સિંધુ સહિત ઝષ બ્યાલા। પૂરહીં ન ત ભરિ કુધર બિસાલા।।
મર્દિ ગર્દ મિલવહિં દસસીસા। ઐસેઇ બચન કહહિં સબ કીસા।।
ગર્જહિં તર્જહિં સહજ અસંકા। માનહુ ગ્રસન ચહત હહિં લંકા।।
દોહા - ૫૫
સહજ સૂર કપિ ભાલુ સબ પુનિ સિર પર પ્રભુ રામ।
રાવન કાલ કોટિ કહુ જીતિ સકહિં સંગ્રામ।।55।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
રામ તેજ બલ બુધિ બિપુલાઈ। તબ ભ્રાતહિ પૂેઉ નય નાગર।।
તાસુ બચન સુનિ સાગર પાહીં। માગત પંથ કૃપા મન માહીં।।
સુનત બચન બિહસા દસસીસા। જૌં અસિ મતિ સહાય કૃત કીસા।।
સહજ ભીરુ કર બચન દૃઢ઼ાઈ। સાગર સન ઠાની મચલાઈ।।
મૂઢ઼ મૃષા કા કરસિ બડ઼ાઈ। રિપુ બલ બુદ્ધિ થાહ મૈં પાઈ।।
સચિવ સભીત બિભીષન જાકેં। બિજય બિભૂતિ કહાજગ તાકેં।।
સુનિ ખલ બચન દૂત રિસ બાઢ઼ી। સમય બિચારિ પત્રિકા કાઢ઼ી।।
રામાનુજ દીન્હી યહ પાતી। નાથ બચાઇ જુડ઼ાવહુ છાતી।।
બિહસિ બામ કર લીન્હી રાવન। સચિવ બોલિ સઠ લાગ બચાવન।।
દોહા - ૫૬
બાતન્હ મનહિ રિઝાઇ સઠ જનિ ઘાલસિ કુલ ખીસ।
રામ બિરોધ ન ઉબરસિ સરન બિષ્નુ અજ ઈસ।।56ક।।
કી તજિ માન અનુજ ઇવ પ્રભુ પદ પંકજ ભૃંગ।
હોહિ કિ રામ સરાનલ ખલ કુલ સહિત પતંગ।।56ખ।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સુનત સભય મન મુખ મુસુકાઈ। કહત દસાનન સબહિ સુનાઈ।।
ભૂમિ પરા કર ગહત અકાસા। લઘુ તાપસ કર બાગ બિલાસા।।
કહ સુક નાથ સત્ય સબ બાની। સમુઝહુ છાડ઼િ પ્રકૃતિ અભિમાની।।
સુનહુ બચન મમ પરિહરિ ક્રોધા। નાથ રામ સન તજહુ બિરોધા।।
અતિ કોમલ રઘુબીર સુભાઊ। જદ્યપિ અખિલ લોક કર રાઊ।।
મિલત કૃપા તુમ્હ પર પ્રભુ કરિહી। ઉર અપરાધ ન એકઉ ધરિહી।।
જનકસુતા રઘુનાથહિ દીજે। એતના કહા મોર પ્રભુ કીજે।
જબ તેહિં કહા દેન બૈદેહી। ચરન પ્રહાર કીન્હ સઠ તેહી।।
નાઇ ચરન સિરુ ચલા સો તહા કૃપાસિંધુ રઘુનાયક જહા।
કરિ પ્રનામુ નિજ કથા સુનાઈ। રામ કૃપાઆપનિ ગતિ પાઈ।।
રિષિ અગસ્તિ કીં સાપ ભવાની। રાછસ ભયઉ રહા મુનિ ગ્યાની।।
બંદિ રામ પદ બારહિં બારા। મુનિ નિજ આશ્રમ કહુપગુ ધારા।।
દોહા - ૫૭
બિનય ન માનત જલધિ જડ઼ ગએ તીન દિન બીતિ।
બોલે રામ સકોપ તબ ભય બિનુ હોઇ ન પ્રીતિ।।57।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
લછિમન બાન સરાસન આનૂ। સોષૌં બારિધિ બિસિખ કૃસાનૂ।।
સઠ સન બિનય કુટિલ સન પ્રીતી। સહજ કૃપન સન સુંદર નીતી।।
મમતા રત સન ગ્યાન કહાની। અતિ લોભી સન બિરતિ બખાની।।
ક્રોધિહિ સમ કામિહિ હરિ કથા। ઊસર બીજ બએફલ જથા।।
અસ કહિ રઘુપતિ ચાપ ચઢ઼ાવા। યહ મત લછિમન કે મન ભાવા।।
સંઘાનેઉ પ્રભુ બિસિખ કરાલા। ઉઠી ઉદધિ ઉર અંતર જ્વાલા।।
મકર ઉરગ ઝષ ગન અકુલાને। જરત જંતુ જલનિધિ જબ જાને।।
કનક થાર ભરિ મનિ ગન નાના। બિપ્ર રૂપ આયઉ તજિ માના।।
દોહા - ૫૮
કાટેહિં પઇ કદરી ફરઇ કોટિ જતન કોઉ સીંચ।
બિનય ન માન ખગેસ સુનુ ડાટેહિં પઇ નવ નીચ।।58।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
સભય સિંધુ ગહિ પદ પ્રભુ કેરે। છમહુ નાથ સબ અવગુન મેરે।।
ગગન સમીર અનલ જલ ધરની। ઇન્હ કઇ નાથ સહજ જડ઼ કરની।।
તવ પ્રેરિત માયાઉપજાએ। સૃષ્ટિ હેતુ સબ ગ્રંથનિ ગાએ।।
પ્રભુ આયસુ જેહિ કહજસ અહઈ। સો તેહિ ભાિ રહે સુખ લહઈ।।
પ્રભુ ભલ કીન્હી મોહિ સિખ દીન્હી। મરજાદા પુનિ તુમ્હરી કીન્હી।।
ઢોલ ગવા સૂદ્ર પસુ નારી। સકલ તાડ઼ના કે અધિકારી।।
પ્રભુ પ્રતાપ મૈં જાબ સુખાઈ। ઉતરિહિ કટકુ ન મોરિ બડ઼ાઈ।।
પ્રભુ અગ્યા અપેલ શ્રુતિ ગાઈ। કરૌં સો બેગિ જૌ તુમ્હહિ સોહાઈ।।
દોહા - ૫૯
સુનત બિનીત બચન અતિ કહ કૃપાલ મુસુકાઇ।
જેહિ બિધિ ઉતરૈ કપિ કટકુ તાત સો કહહુ ઉપાઇ।।59।।
| # | ચોપાઈ |
|---|
મંગલ ભવન અમંગલ હારી । દ્રવહુ સુદસરથ અજિર બિહારી ।।
નાથ નીલ નલ કપિ દ્વૌ ભાઈ। લરિકાઈ રિષિ આસિષ પાઈ।।
તિન્હ કે પરસ કિએગિરિ ભારે। તરિહહિં જલધિ પ્રતાપ તુમ્હારે।।
મૈં પુનિ ઉર ધરિ પ્રભુતાઈ। કરિહઉબલ અનુમાન સહાઈ।।
એહિ બિધિ નાથ પયોધિ બાઇઅ। જેહિં યહ સુજસુ લોક તિહુગાઇઅ।।
એહિ સર મમ ઉત્તર તટ બાસી। હતહુ નાથ ખલ નર અઘ રાસી।।
સુનિ કૃપાલ સાગર મન પીરા। તુરતહિં હરી રામ રનધીરા।।
દેખિ રામ બલ પૌરુષ ભારી। હરષિ પયોનિધિ ભયઉ સુખારી।।
સકલ ચરિત કહિ પ્રભુહિ સુનાવા। ચરન બંદિ પાથોધિ સિધાવા।।
| # | છન્દ |
|---|
નિજ ભવન ગવનેઉ સિંધુ શ્રીરઘુપતિહિ યહ મત ભાયઊ।
યહ ચરિત કલિ મલહર જથામતિ દાસ તુલસી ગાયઊ।।
સુખ ભવન સંસય સમન દવન બિષાદ રઘુપતિ ગુન ગના।।
તજિ સકલ આસ ભરોસ ગાવહિ સુનહિ સંતત સઠ મના।।
દોહા - ૬૦
સકલ સુમંગલ દાયક રઘુનાયક ગુન ગાન।
સાદર સુનહિં તે તરહિં ભવ સિંધુ બિના જલજાન।।60।।