આઠે પ્રહર ખુશાલી
અમ પ્રેમીઓના જીવનમાં વસી છે, આ સૌંદર્યસૃષ્ટિની જાહોજલાલી;
ઘટે જો ધરા તો બને દિલનો પાલવ, ઘટે જો ગગન તો બને નૈન-પ્યાલી.
અમે તો કવિ કાળને નાથનારા, અમારે તો આઠે પ્રહર છે ખુશાલી;
આ બળબળતું હૈયું, આ ઝગમગતાં નયનો, ગમે ત્યારે હોળી, ગમે ત્યાં દિવાળી.
મરણને જીવનનો ઈજારો સમર્પી, ફનાને અમરતાની આપી બહાલી;
સુરક્ષિત રહે એનાં સર્જન-રહસ્યો, એ ખાતર વિધાતા ગયો ચાલ ચાલી.
હજારો પથિક આ તિમિર-ઘેર્યા પથ પર, વિના તેજ અટવાઈ વલખી રહ્યાં છે;
જલાવી દે જીવન! નયન-દીપ તારાં, બનાવી દે બળતા હ્રદયને મશાલી.
કોઈના સ્મરણમાં નયનને નિચોવી, મેં ટપકાવી જે બૂંદ રૂપે રસેલી;
બની એ પ્રણયની અમરતાનું સ્મારક, લઈ તાજની સર્વ જાહોજલાલી.
તિરસ્કૃત જીવન! આ તો છે મૃત્યુ-આંગણ, નથી કોઈના ઘરનો ઉંબર કે ડરીએ;
ગજું શું કે બેઠા પછી કાંઈ અહીંથી ઉઠાડે તને કે મને હાથ ઝાલી?
મને ગર્વ છે કે આ મારી ગરીબી, અમીરાતની અલ્પતાઓથી પર છે;
સિકંદરની મર્હૂમ કિસ્મતના સોગંદ, રહ્યા છે જીવનમાં સદા હાથ ખાલી.
તને એકમાંથી બહુની તમન્ના, બહુથી મને એક જોવાની ઇચ્છા;
કરે છે તું પ્યાલામાં ખાલી સુરાહી, કરું છું હું પ્યાલા સુરાહીમાં ખાલી.
બધાં નામનો નાશ નક્કી છે, કિંતુ, અમર નામ છે ’શૂન્ય’ મારું જગતમાં:
ફના થઈને પણ શૂન્ય રહેવાનો હું તો, નહીં થાય મુજ નામની પાયમાલી.
आठे प्रहर खुशाली
अम प्रेमीओना जीवनमां वसी छे, आ सौंदर्यसृष्टिनी जाहोजलाली;
घटे जो धरा तो बने दिलनो पालव, घटे जो गगन तो बने नैन-प्याली.
अमे तो कवि काळने नाथनारा, अमारे तो आठे प्रहर छे खुशाली;
आ बळबळतुं हैयुं, आ झगमगतां नयनो, गमे त्यारे होळी, गमे त्यां दिवाळी.
मरणने जीवननो ईजारो समर्पी, फनाने अमरतानी आपी बहाली;
सुरक्षित रहे एनां सर्जन-रहस्यो, ए खातर विधाता गयो चाल चाली.
हजारो पथिक आ तिमिर-घेर्या पथ पर, विना तेज अटवाई वलखी रह्यां छे;
जलावी दे जीवन! नयन-दीप तारां, बनावी दे बळता ह्रदयने मशाली.
कोईना स्मरणमां नयनने निचोवी, में टपकावी जे बूंद रूपे रसेली;
बनी ए प्रणयनी अमरतानुं स्मारक, लई ताजनी सर्व जाहोजलाली.
तिरस्कृत जीवन! आ तो छे मृत्यु-आंगण, नथी कोईना घरनो उंबर के डरीए;
गजुं शुं के बेठा पछी कांई अहींथी उठाडे तने के मने हाथ झाली?
मने गर्व छे के आ मारी गरीबी, अमीरातनी अल्पताओथी पर छे;
सिकंदरनी मर्हूम किस्मतना सोगंद, रह्या छे जीवनमां सदा हाथ खाली.
तने एकमांथी बहुनी तमन्ना, बहुथी मने एक जोवानी इच्छा;
करे छे तुं प्यालामां खाली सुराही, करुं छुं हुं प्याला सुराहीमां खाली.
बधां नामनो नाश नक्की छे, किंतु, अमर नाम छे ’शून्य’ मारुं जगतमां:
फना थईने पण शून्य रहेवानो हुं तो, नहीं थाय मुज नामनी पायमाली.
Athe Prahar Khushali
Am premiona jivanaman vasi chhe, a saundaryasrushtini jahojalali;
Ghate jo dhara to bane dilano palava, ghate jo gagan to bane naina-pyali.
Ame to kavi kalane nathanara, amare to athe prahar chhe khushali;
A balabalatun haiyun, a zagamagatan nayano, game tyare holi, game tyan divali.
Maranane jivanano ijaro samarpi, fanane amaratani api bahali;
Surakshit rahe enan sarjana-rahasyo, e khatar vidhata gayo chal chali.
Hajaro pathik a timira-gherya path para, vina tej atavai valakhi rahyan chhe;
Jalavi de jivana! Nayana-dip taran, banavi de balata hradayane mashali.
Koina smaranaman nayanane nichovi, men tapakavi je bunda rupe raseli;
Bani e pranayani amaratanun smaraka, lai tajani sarva jahojalali.
Tiraskrut jivana! A to chhe mrutyu-angana, nathi koina gharano unbar ke darie;
Gajun shun ke betha pachhi kani ahinthi uthade tane ke mane hath zali?
Mane garva chhe ke a mari garibi, amiratani alpataothi par chhe;
Sikandarani marhum kismatana soganda, rahya chhe jivanaman sada hath khali.
Tane ekamanthi bahuni tamanna, bahuthi mane ek jovani ichchha;
Kare chhe tun pyalaman khali surahi, karun chhun hun pyala surahiman khali.
Badhan namano nash nakki chhe, kintu, amar nam chhe ‘shunya’ marun jagataman:
Fana thaine pan shunya rahevano hun to, nahin thaya muj namani payamali.
Āṭhe prahar khushālī
Am premīonā jīvanamān vasī chhe, ā saundaryasṛuṣhṭinī jāhojalālī;
Ghaṭe jo dharā to bane dilano pālava, ghaṭe jo gagan to bane naina-pyālī.
Ame to kavi kāḷane nāthanārā, amāre to āṭhe prahar chhe khushālī;
Ā baḷabaḷatun haiyun, ā zagamagatān nayano, game tyāre hoḷī, game tyān divāḷī.
Maraṇane jīvanano ījāro samarpī, fanāne amaratānī āpī bahālī;
Surakṣhit rahe enān sarjana-rahasyo, e khātar vidhātā gayo chāl chālī.
Hajāro pathik ā timira-gheryā path para, vinā tej aṭavāī valakhī rahyān chhe;
Jalāvī de jīvana! Nayana-dīp tārān, banāvī de baḷatā hradayane mashālī.
Koīnā smaraṇamān nayanane nichovī, men ṭapakāvī je būnda rūpe raselī;
Banī e praṇayanī amaratānun smāraka, laī tājanī sarva jāhojalālī.
Tiraskṛut jīvana! Ā to chhe mṛutyu-āngaṇa, nathī koīnā gharano unbar ke ḍarīe;
Gajun shun ke beṭhā pachhī kānī ahīnthī uṭhāḍe tane ke mane hāth zālī?
Mane garva chhe ke ā mārī garībī, amīrātanī alpatāothī par chhe;
Sikandaranī marhūm kismatanā soganda, rahyā chhe jīvanamān sadā hāth khālī.
Tane ekamānthī bahunī tamannā, bahuthī mane ek jovānī ichchhā;
Kare chhe tun pyālāmān khālī surāhī, karun chhun hun pyālā surāhīmān khālī.
Badhān nāmano nāsh nakkī chhe, kintu, amar nām chhe ’shūnya’ mārun jagatamān:
Fanā thaīne paṇ shūnya rahevāno hun to, nahīn thāya muj nāmanī pāyamālī.
Source : શૂન્ય’ પાલનપુરી