બાને કાગળ
તેં જ અપાવેલ જીન પ્હેરીને બેઠી છું
બહુ વખતે કાગળ લખવા
આછાં બ્લૂ ડેનિમ અને
સેફાયર બ્લૂ છે શાહી
વચ્ચે સફેદ કોરો કાગળ
કાગળિયાનો ટેકો લઈને બેઠી છું
બહુ વખતે દળદર લખવા
અમે મજામાં છીએ
કેમ છે તું?
લખવા ખાતર લખી રહી છું
પૂછવા ખાતર પૂછી રહી છું હું
લખવાનું બસ એ જ
આટલાં વરસે મેલાં થઈ થઈ
જીન્સ આ મારાં બની ગયાં છે
મેલખાઉં તો એવા
કે ધોવાનું મન થતું નથી
જીન ધોવાને અહીંયાં તો બા નથી
નદીનું ખળખળ વહેતું છૂટું પાણી
સખી સાહેલી કોઈ નથી
નથી નજીક કોઈ ખેતર
કૂવા, કાબર, કોયલ
નથી નજીકમાં ધોળા બગલા
ધોળું વૉશર, ધોળું ડ્રાયર
બ્લૂ જીન ધોવા ધોળાં વૉશિંગ પાઉડર
ઘડી ઘડીમાં સ્ટેટિક થાતાં જીનને માટે
એન્ટી-સ્ટેટિક ધોળાં ફેબ્રિક સૉફ્ટનર
લીલાં વૃક્ષો લાગે ધોળાં
ધોળું બ્લૂ આકાશ
સાત રંગનું મેઘધનુષ પણ ધોળું લાગે
ધોળું કાજળ, ધોળો સુરમો
ધોળું કંકુ, ધોળા લાગે ધોળાં ચોખા
ધોળો, ધોળો, સાવ સફેદ ધોળો ગુલાલ
ધોળાઓના દેશ મહીં આ
કેવાં કાળા ભાગ્ય
કરમની કઠણાયુંને હું ધોળા દિવસે
ખાંડ્યાં કરતી બેઠી છું અહીં
બેઠી છું બહુ વખતે વિહ્વળ લખવા
આછાં બ્લૂ ડેનિમ અને
સેફાયર બ્લૂ છે શાહી
વચ્ચે બહુ ધોળો નહિ એવો
આગળ વધી રહેલો કાગળ
કાગળિયાનો ટેકો લઈને બેઠી છું
બહુ વખતે અટકળ લખવા
કાગળમાં હું ફરી ફરી એ જ લખું છું બા
ધોયેલાં જીન સૂકવવા નથી
અહીં કોઈ આંબાવાડી
તડકાં પણ અહીંના છે સ્ટરિલાઈઝ્ડ
હવા અહીંની ઈપીએ કન્ટ્રોલ્ડ
સ્પ્રિન્કલરના પાણીથી ઊગે
થોડું થોડું લીલું લીલું ઘાસ
ઘાસ અહીંનું સૌનું નોખું
નોખું પાણી, નોખાં તડકા
જીન્સ અહીં તો બોલચાલનાં નોખાં
નોખાં હળવા મળવાનાં
નોખાં રીતભાતનાં
એકબીજાને ગમવાનાં પણ નોખાં
નોખાં ટીવી, નોખાં રિમોટ
નોખી પાર્ટી, નોખાં વૉટ
નોખી ગાડી, નોખાં ફોન
નોખાં નામો, જશવંત જ્હોન
એક જ છતની નીચે
સહુનાં નોખાં નોખાં ઘર
નોખી નોખી વહુઓનાં
છે નોખાં નોખાં વર
મારા ઘરમાં મારાથી હું નોખી થઈને
બેઠી છું મારાથી થોડે દૂર
દૂર દૂર થઈ બેઠી છું
બહુ વખતે સાંધણ લખવા
આછાં બ્લૂ ડેનિમ અને
સેફાયર બ્લૂ છે શાહી
વચ્ચે લખવા ધારેલ ટૂંકો
પણ લાંબો થઈ ગયેલો કાગળ
કાગળિયાનો ટેકો લઈને બેઠી છું
બહુ વખતે સાંધણ લખવા
કાગળને ઊંધો કરતાં બીજી બાજુ
પણ એ જ લખું છું બા
સ્હેજ સુકાયેલ જીનને
પૂરાં સૂકવવાને ઊંધા કરતાં
ઑલમોસ્ટ આ લાઈફ
થઈ ગઈ ઊંધી
ઊંધા રસ્તા, ઊંધી ગાડી
ઊંધા માણસ, ઊંધી લાડી
ઊંધી વાતો કરતાં કરતાં
રોજ વિતાવું ઊંધી રાતો
ઊંધા નળમાં રોજ રોજ
હું ઊંધું પાણી સીંચું
ઊંધા ઊંધા અંધારામાં
અજવાળા કરવાની ઊંધી સ્વિચું
અ આ ઇ ઉ અહીંનું ઊંધુ
ઊંધા ય, ર, ઊંધા લ, વ
ઊંધા સ ની સાથે સીધી
બેઠી છું હું સૂમસામ થઈ
બેઠી છું બહુ વખતે ‘સાજણ’ લખવા
આછાં બ્લૂ ડેનિમ અને
સેફાયર બ્લૂ છે શાહી
વચ્ચે પૂરેપૂરો અને
આમ અધૂરો કાગળ
કાગળિયાનો ટેકો લઈને
બેઠી છું બહુ વખતે ‘સાજણ’ લખવા
છેલ્લે છેલ્લે લખવાનું કે
ઘડી ઘડી ધોવાતાં આ
જીનની ચારે કોર દ્વિધાના
અકળામણના સળ પડ્યાં છે ઊંડા
સળ પડ્યાં છે જીનની ઉપર
યુએસએમાં યેનકેન સેટલ થવાના
સેટલ થાવાની શરતોના
શરતોને આધીન થવાના
આધીન થઈ ઍડજસ્ટ થવાના
મેડિકલને વશ થવાના
સૉશ્યલ સિક્યુરિટીને પરવશ થવાના
યુએસએમાં વડોદરાને વશ થઈને
બેઠી છું હું બહુ વખતે વળગણ લખવા
આછાં બ્લૂ ડેનિમ અને
સેફાયર બ્લૂ છે શાહી
વચ્ચે પૂરો લખેલ કોરો કાગળ
કાગળિયાનો ટેકો લઈને
બેઠી છું બહુ વખતે દળદર લખવા
बाने कागळ
तें ज अपावेल जीन प्हेरीने बेठी छुं
बहु वखते कागळ लखवा
आछां ब्लू डेनिम अने
सेफायर ब्लू छे शाही
वच्चे सफेद कोरो कागळ
कागळियानो टेको लईने बेठी छुं
बहु वखते दळदर लखवा
अमे मजामां छीए
केम छे तुं?
लखवा खातर लखी रही छुं
पूछवा खातर पूछी रही छुं हुं
लखवानुं बस ए ज
आटलां वरसे मेलां थई थई
जीन्स आ मारां बनी गयां छे
मेलखाउं तो एवा
के धोवानुं मन थतुं नथी
जीन धोवाने अहींयां तो बा नथी
नदीनुं खळखळ वहेतुं छूटुं पाणी
सखी साहेली कोई नथी
नथी नजीक कोई खेतर
कूवा, काबर, कोयल
नथी नजीकमां धोळा बगला
धोळुं वॉशर, धोळुं ड्रायर
ब्लू जीन धोवा धोळां वॉशिंग पाउडर
घडी घडीमां स्टेटिक थातां जीनने माटे
एन्टी-स्टेटिक धोळां फेब्रिक सॉफ्टनर
लीलां वृक्षो लागे धोळां
धोळुं ब्लू आकाश
सात रंगनुं मेघधनुष पण धोळुं लागे
धोळुं काजळ, धोळो सुरमो
धोळुं कंकु, धोळा लागे धोळां चोखा
धोळो, धोळो, साव सफेद धोळो गुलाल
धोळाओना देश महीं आ
केवां काळा भाग्य
करमनी कठणायुंने हुं धोळा दिवसे
खांड्यां करती बेठी छुं अहीं
बेठी छुं बहु वखते विह्वळ लखवा
आछां ब्लू डेनिम अने
सेफायर ब्लू छे शाही
वच्चे बहु धोळो नहि एवो
आगळ वधी रहेलो कागळ
कागळियानो टेको लईने बेठी छुं
बहु वखते अटकळ लखवा
कागळमां हुं फरी फरी ए ज लखुं छुं बा
धोयेलां जीन सूकववा नथी
अहीं कोई आंबावाडी
तडकां पण अहींना छे स्टरिलाईझ्ड
हवा अहींनी ईपीए कन्ट्रोल्ड
स्प्रिन्कलरना पाणीथी ऊगे
थोडुं थोडुं लीलुं लीलुं घास
घास अहींनुं सौनुं नोखुं
नोखुं पाणी, नोखां तडका
जीन्स अहीं तो बोलचालनां नोखां
नोखां हळवा मळवानां
नोखां रीतभातनां
एकबीजाने गमवानां पण नोखां
नोखां टीवी, नोखां रिमोट
नोखी पार्टी, नोखां वॉट
नोखी गाडी, नोखां फोन
नोखां नामो, जशवंत ज्होन
एक ज छतनी नीचे
सहुनां नोखां नोखां घर
नोखी नोखी वहुओनां
छे नोखां नोखां वर
मारा घरमां माराथी हुं नोखी थईने
बेठी छुं माराथी थोडे दूर
दूर दूर थई बेठी छुं
बहु वखते सांधण लखवा
आछां ब्लू डेनिम अने
सेफायर ब्लू छे शाही
वच्चे लखवा धारेल टूंको
पण लांबो थई गयेलो कागळ
कागळियानो टेको लईने बेठी छुं
बहु वखते सांधण लखवा
कागळने ऊंधो करतां बीजी बाजु
पण ए ज लखुं छुं बा
स्हेज सुकायेल जीनने
पूरां सूकववाने ऊंधा करतां
ऑलमोस्ट आ लाईफ
थई गई ऊंधी
ऊंधा रस्ता, ऊंधी गाडी
ऊंधा माणस, ऊंधी लाडी
ऊंधी वातो करतां करतां
रोज वितावुं ऊंधी रातो
ऊंधा नळमां रोज रोज
हुं ऊंधुं पाणी सींचुं
ऊंधा ऊंधा अंधारामां
अजवाळा करवानी ऊंधी स्विचुं
अ आ इ उ अहींनुं ऊंधु
ऊंधा य, र, ऊंधा ल, व
ऊंधा स नी साथे सीधी
बेठी छुं हुं सूमसाम थई
बेठी छुं बहु वखते ‘साजण’ लखवा
आछां ब्लू डेनिम अने
सेफायर ब्लू छे शाही
वच्चे पूरेपूरो अने
आम अधूरो कागळ
कागळियानो टेको लईने
बेठी छुं बहु वखते ‘साजण’ लखवा
छेल्ले छेल्ले लखवानुं के
घडी घडी धोवातां आ
जीननी चारे कोर द्विधाना
अकळामणना सळ पड्यां छे ऊंडा
सळ पड्यां छे जीननी उपर
युएसएमां येनकेन सेटल थवाना
सेटल थावानी शरतोना
शरतोने आधीन थवाना
आधीन थई ऍडजस्ट थवाना
मेडिकलने वश थवाना
सॉश्यल सिक्युरिटीने परवश थवाना
युएसएमां वडोदराने वश थईने
बेठी छुं हुं बहु वखते वळगण लखवा
आछां ब्लू डेनिम अने
सेफायर ब्लू छे शाही
वच्चे पूरो लखेल कोरो कागळ
कागळियानो टेको लईने
बेठी छुं बहु वखते दळदर लखवा
Bane Kagala
Ten j apavel jin pherine bethi chhun
Bahu vakhate kagal lakhava
Achhan blu denim ane
Sefayar blu chhe shahi
Vachche safed koro kagala
Kagaliyano teko laine bethi chhun
Bahu vakhate daladar lakhava
Ame majaman chhie
Kem chhe tun? Lakhava khatar lakhi rahi chhun
Puchhava khatar puchhi rahi chhun hun
Lakhavanun bas e ja
Atalan varase melan thai thai
Jinsa a maran bani gayan chhe
Melakhaun to eva
Ke dhovanun man thatun nathi
Jin dhovane ahinyan to ba nathi
Nadinun khalakhal vahetun chhutun pani
Sakhi saheli koi nathi
Nathi najik koi khetara
Kuva, kabara, koyala
Nathi najikaman dhola bagala
Dholun voshara, dholun drayara
Blu jin dhova dholan voshinga paudara
Ghadi ghadiman stetik thatan jinane mate
Enti-stetik dholan febrik softanara
Lilan vruksho lage dholan
Dholun blu akasha
Sat ranganun meghadhanush pan dholun lage
Dholun kajala, dholo suramo
Dholun kanku, dhola lage dholan chokha
Dholo, dholo, sav safed dholo gulala
Dholaona desh mahin a
Kevan kala bhagya
Karamani kathanayunne hun dhola divase
Khandyan karati bethi chhun ahin
Bethi chhun bahu vakhate vihval lakhava
Achhan blu denim ane
Sefayar blu chhe shahi
Vachche bahu dholo nahi evo
Agal vadhi rahelo kagala
Kagaliyano teko laine bethi chhun
Bahu vakhate atakal lakhava
Kagalaman hun fari fari e j lakhun chhun ba
Dhoyelan jin sukavava nathi
Ahin koi anbavadi
Tadakan pan ahinna chhe starilaizda
Hava ahinni ipie kantrolda
Sprinkalarana panithi uge
Thodun thodun lilun lilun ghasa
Ghas ahinnun saunun nokhun
Nokhun pani, nokhan tadaka
Jinsa ahin to bolachalanan nokhan
Nokhan halava malavanan
Nokhan ritabhatanan
Ekabijane gamavanan pan nokhan
Nokhan tivi, nokhan rimota
Nokhi parti, nokhan vota
Nokhi gadi, nokhan fona
Nokhan namo, jashavanta jhona
Ek j chhatani niche
Sahunan nokhan nokhan ghara
Nokhi nokhi vahuonan
Chhe nokhan nokhan vara
Mara gharaman marathi hun nokhi thaine
Bethi chhun marathi thode dura
Dur dur thai bethi chhun
Bahu vakhate sandhan lakhava
Achhan blu denim ane
Sefayar blu chhe shahi
Vachche lakhava dharel tunko
Pan lanbo thai gayelo kagala
Kagaliyano teko laine bethi chhun
Bahu vakhate sandhan lakhava
Kagalane undho karatan biji baju
Pan e j lakhun chhun ba
Shej sukayel jinane
Puran sukavavane undha karatan
Olamosta a laifa
Thai gai undhi
Undha rasta, undhi gadi
Undha manasa, undhi ladi
Undhi vato karatan karatan
Roj vitavun undhi rato
Undha nalaman roj roja
Hun undhun pani sinchun
Undha undha andharaman
Ajavala karavani undhi svichun
A a i u ahinnun undhu
Undha ya, ra, undha la, va
Undha s ni sathe sidhi
Bethi chhun hun sumasam thai
Bethi chhun bahu vakhate ‘sajana’ lakhava
Achhan blu denim ane
Sefayar blu chhe shahi
Vachche purepuro ane
Am adhuro kagala
Kagaliyano teko laine
Bethi chhun bahu vakhate ‘sajana’ lakhava
Chhelle chhelle lakhavanun ke
Ghadi ghadi dhovatan a
Jinani chare kor dvidhana
Akalamanana sal padyan chhe unda
Sal padyan chhe jinani upara
Yuesaeman yenaken setal thavana
Setal thavani sharatona
Sharatone adhin thavana
Adhin thai edajasta thavana
Medikalane vash thavana
Soshyal sikyuritine paravash thavana
Yuesaeman vadodarane vash thaine
Bethi chhun hun bahu vakhate valagan lakhava
Achhan blu denim ane
Sefayar blu chhe shahi
Vachche puro lakhel koro kagala
Kagaliyano teko laine
Bethi chhun bahu vakhate daladar lakhava
Bāne kāgaḷa
Ten j apāvel jīn pherīne beṭhī chhun
Bahu vakhate kāgaḷ lakhavā
Āchhān blū ḍenim ane
Sefāyar blū chhe shāhī
Vachche safed koro kāgaḷa
Kāgaḷiyāno ṭeko laīne beṭhī chhun
Bahu vakhate daḷadar lakhavā
Ame majāmān chhīe
Kem chhe tun? Lakhavā khātar lakhī rahī chhun
Pūchhavā khātar pūchhī rahī chhun hun
Lakhavānun bas e ja
Āṭalān varase melān thaī thaī
Jīnsa ā mārān banī gayān chhe
Melakhāun to evā
Ke dhovānun man thatun nathī
Jīn dhovāne ahīnyān to bā nathī
Nadīnun khaḷakhaḷ vahetun chhūṭun pāṇī
Sakhī sāhelī koī nathī
Nathī najīk koī khetara
Kūvā, kābara, koyala
Nathī najīkamān dhoḷā bagalā
Dhoḷun vŏshara, dhoḷun ḍrāyara
Blū jīn dhovā dhoḷān vŏshinga pāuḍara
Ghaḍī ghaḍīmān sṭeṭik thātān jīnane māṭe
Enṭī-sṭeṭik dhoḷān febrik sŏfṭanara
Līlān vṛukṣho lāge dhoḷān
Dhoḷun blū ākāsha
Sāt ranganun meghadhanuṣh paṇ dhoḷun lāge
Dhoḷun kājaḷa, dhoḷo suramo
Dhoḷun kanku, dhoḷā lāge dhoḷān chokhā
Dhoḷo, dhoḷo, sāv safed dhoḷo gulāla
Dhoḷāonā desh mahīn ā
Kevān kāḷā bhāgya
Karamanī kaṭhaṇāyunne hun dhoḷā divase
Khānḍyān karatī beṭhī chhun ahīn
Beṭhī chhun bahu vakhate vihvaḷ lakhavā
Āchhān blū ḍenim ane
Sefāyar blū chhe shāhī
Vachche bahu dhoḷo nahi evo
Āgaḷ vadhī rahelo kāgaḷa
Kāgaḷiyāno ṭeko laīne beṭhī chhun
Bahu vakhate aṭakaḷ lakhavā
Kāgaḷamān hun farī farī e j lakhun chhun bā
Dhoyelān jīn sūkavavā nathī
Ahīn koī ānbāvāḍī
Taḍakān paṇ ahīnnā chhe sṭarilāīzḍa
Havā ahīnnī īpīe kanṭrolḍa
Sprinkalaranā pāṇīthī ūge
Thoḍun thoḍun līlun līlun ghāsa
Ghās ahīnnun saunun nokhun
Nokhun pāṇī, nokhān taḍakā
Jīnsa ahīn to bolachālanān nokhān
Nokhān haḷavā maḷavānān
Nokhān rītabhātanān
Ekabījāne gamavānān paṇ nokhān
Nokhān ṭīvī, nokhān rimoṭa
Nokhī pārṭī, nokhān vŏṭa
Nokhī gāḍī, nokhān fona
Nokhān nāmo, jashavanta jhona
Ek j chhatanī nīche
Sahunān nokhān nokhān ghara
Nokhī nokhī vahuonān
Chhe nokhān nokhān vara
Mārā gharamān mārāthī hun nokhī thaīne
Beṭhī chhun mārāthī thoḍe dūra
Dūr dūr thaī beṭhī chhun
Bahu vakhate sāndhaṇ lakhavā
Āchhān blū ḍenim ane
Sefāyar blū chhe shāhī
Vachche lakhavā dhārel ṭūnko
Paṇ lānbo thaī gayelo kāgaḷa
Kāgaḷiyāno ṭeko laīne beṭhī chhun
Bahu vakhate sāndhaṇ lakhavā
Kāgaḷane ūndho karatān bījī bāju
Paṇ e j lakhun chhun bā
Shej sukāyel jīnane
Pūrān sūkavavāne ūndhā karatān
Ŏlamosṭa ā lāīfa
Thaī gaī ūndhī
Ūndhā rastā, ūndhī gāḍī
Ūndhā māṇasa, ūndhī lāḍī
Ūndhī vāto karatān karatān
Roj vitāvun ūndhī rāto
Ūndhā naḷamān roj roja
Hun ūndhun pāṇī sīnchun
Ūndhā ūndhā andhārāmān
Ajavāḷā karavānī ūndhī svichun
A ā i u ahīnnun ūndhu
Ūndhā ya, ra, ūndhā la, va
Ūndhā s nī sāthe sīdhī
Beṭhī chhun hun sūmasām thaī
Beṭhī chhun bahu vakhate ‘sājaṇa’ lakhavā
Āchhān blū ḍenim ane
Sefāyar blū chhe shāhī
Vachche pūrepūro ane
Ām adhūro kāgaḷa
Kāgaḷiyāno ṭeko laīne
Beṭhī chhun bahu vakhate ‘sājaṇa’ lakhavā
Chhelle chhelle lakhavānun ke
Ghaḍī ghaḍī dhovātān ā
Jīnanī chāre kor dvidhānā
Akaḷāmaṇanā saḷ paḍyān chhe ūnḍā
Saḷ paḍyān chhe jīnanī upara
Yuesaemān yenaken seṭal thavānā
Seṭal thāvānī sharatonā
Sharatone ādhīn thavānā
Ādhīn thaī ĕḍajasṭa thavānā
Meḍikalane vash thavānā
Sŏshyal sikyuriṭīne paravash thavānā
Yuesaemān vaḍodarāne vash thaīne
Beṭhī chhun hun bahu vakhate vaḷagaṇ lakhavā
Āchhān blū ḍenim ane
Sefāyar blū chhe shāhī
Vachche pūro lakhel koro kāgaḷa
Kāgaḷiyāno ṭeko laīne
Beṭhī chhun bahu vakhate daḷadar lakhavā
Source : ચંદ્રકાન્ત શાહ