બાનો ફોટોગ્રાફ
અમે બે ભાઈ બાને લૈ ગયા ફોટો પડાવવા
ભાવતાલ કરી નક્કી સ્ટુડિયોમાં પછી ચડ્યા
ભવ્ય શા સ્ટુડિયોમાં ત્યાં ભરેલી ખુરશી પરે
બાને બેસાડી તૈયારી ફોટો લેવા પછી થતી
‘જરા આ પગ લંબાવો ડોક આમ ટટાર બા’
કહેતો મીઠડા શબ્દે ફોટોગ્રાફર ત્યાં ફરે
સાળુને કોર ને પાલવ શિરે ઓઢેલ ભાગ ત્યાં
ગોઠવ્યાં શોભતી રીતે ફૂલ પુસ્તક પાસમાં
ચહેરા પે તેજ ને છાયા શોભતાં લાવવા પછી
પડદા છાપરા માંહે આમ ને તેમ ગોઠવ્યા
શામળા વસ્ત્રથી ઢાંક્યા કેમેરામાં લહી લહી
લઈને જોઈતું ફોકસ પ્લેટ તેમાં ધરી પછી
ઢાંકણું ખોલતાં પહેલાં સૂચના આમ આપતો
અજાણ્યો મીઠડો ખાલી ફોટોગ્રાફર બોલિયો
‘જોજો બા સ્થિર હ્યાં સામું ક્ષોભ ને શોક વિસ્મરી
ઘરમાં જેમ બેઠાં હો હસતાં સુખડાં સ્મરી
આછેરું હસજો ને બા પાંપણો પલકે નહિ
રાખશો જેવું મોં તેવું બરાબર પડશે અહીં’
અને બા હસતી કેવું જોવાને હું જહીં ફર્યો
જૂઠડાં વર્તમાનેથી કારમા ભૂતમાં સર્યો
હસવાં રડવાં બેમાં નમતું કોણ ત્રાજવું
જિંદગી જોઈ ના જોખી કોઈએ કદી બા તણી
યૌવને વિધવા પેટે બાળકે કંઈ સાસરે
સાસુ ને સસરા કેરા આશ્રયે બા પડી હતી
વૈંતરું ઘર આખાનું કરીને દિન ગાળતી
પુત્રોના ભાવિની સામું ભાળીને ઉર ઠારતી
બાએ ના જિંદગી જોઈ ઘરની ઘોલકી તજી
એને કોઈએ ન સંભાળી સૌને સંભાળતી છતાં
ઘસાતી દેહમાં એના રોગ ને દોગ ઊતર્યાં
સૌની બેપરવાઈથી દર્દ દુઃસાધ્ય શું થયું
અને બાના પ્રતિ સૌને કરુણાપ્રેમ ઊમટ્યાં
એહના મનને રાજી રાખવા મથતાં બધાં
આછેરા માતૃપ્રેમે ને આછા કર્તવ્યભાનથી
પ્રેરાઈને અમે ચાલ્યા દવા બાની કરાવવા
બતાવ્યાં શહેર બાને ત્યાં બંગલા બાગ મ્હેલ કૈં
સિનેમા નાટકો કૈં કૈં ગાડીઘોડે ઘુમાવી ને
અમારા પ્રેમ કે સ્વાર્થ તણા સ્મારક શો અમે
અનિષ્ટો શંકતા ઈચ્છ્યું બાનો ફોટો પડાવવા
અને ત્યાં નમતા પ્હોરે ફોટોગ્રાફરને તહીં
અમે બે ભાઈ બાને લૈ ગયા ફોટો પડાવવા
પુત્રોથી પતિથી સાસુ સસરાથી અરે બધા
વિશ્વથી સર્વદા સાચ્ચે બિચારી બા ઉપેક્ષિતા
પડા’વા બેઠી ત્યાં ફોટો ફોટોગ્રાફર ત્યાં ઊભો
અજાણ્યો મીઠડો ખાલી હસવા ત્યાં કહી રહ્યો
અને બા હસતી કેવું જોવાને હું ફર્યો જહીં
બોર શું આંસુ એકેક બાને નેત્રે ઠર્યું તહીં
ચિડાયો ચિત્ર લેનારો ‘બગડી પ્લેટ માહરી’
પ્લેટ શું જિંદગીઓ કૈં બગડી રે હરિ હરિ!
बानो फोटोग्राफ
अमे बे भाई बाने लै गया फोटो पडाववा
भावताल करी नक्की स्टुडियोमां पछी चड्या
भव्य शा स्टुडियोमां त्यां भरेली खुरशी परे
बाने बेसाडी तैयारी फोटो लेवा पछी थती
‘जरा आ पग लंबावो डोक आम टटार बा’
कहेतो मीठडा शब्दे फोटोग्राफर त्यां फरे
साळुने कोर ने पालव शिरे ओढेल भाग त्यां
गोठव्यां शोभती रीते फूल पुस्तक पासमां
चहेरा पे तेज ने छाया शोभतां लाववा पछी
पडदा छापरा मांहे आम ने तेम गोठव्या
शामळा वस्त्रथी ढांक्या केमेरामां लही लही
लईने जोईतुं फोकस प्लेट तेमां धरी पछी
ढांकणुं खोलतां पहेलां सूचना आम आपतो
अजाण्यो मीठडो खाली फोटोग्राफर बोलियो
‘जोजो बा स्थिर ह्यां सामुं क्षोभ ने शोक विस्मरी
घरमां जेम बेठां हो हसतां सुखडां स्मरी
आछेरुं हसजो ने बा पांपणो पलके नहि
राखशो जेवुं मों तेवुं बराबर पडशे अहीं’
अने बा हसती केवुं जोवाने हुं जहीं फर्यो
जूठडां वर्तमानेथी कारमा भूतमां सर्यो
हसवां रडवां बेमां नमतुं कोण त्राजवुं
जिंदगी जोई ना जोखी कोईए कदी बा तणी
यौवने विधवा पेटे बाळके कंई सासरे
सासु ने ससरा केरा आश्रये बा पडी हती
वैंतरुं घर आखानुं करीने दिन गाळती
पुत्रोना भाविनी सामुं भाळीने उर ठारती
बाए ना जिंदगी जोई घरनी घोलकी तजी
एने कोईए न संभाळी सौने संभाळती छतां
घसाती देहमां एना रोग ने दोग ऊतर्यां
सौनी बेपरवाईथी दर्द दुःसाध्य शुं थयुं
अने बाना प्रति सौने करुणाप्रेम ऊमट्यां
एहना मनने राजी राखवा मथतां बधां
आछेरा मातृप्रेमे ने आछा कर्तव्यभानथी
प्रेराईने अमे चाल्या दवा बानी कराववा
बताव्यां शहेर बाने त्यां बंगला बाग म्हेल कैं
सिनेमा नाटको कैं कैं गाडीघोडे घुमावी ने
अमारा प्रेम के स्वार्थ तणा स्मारक शो अमे
अनिष्टो शंकता ईच्छ्युं बानो फोटो पडाववा
अने त्यां नमता प्होरे फोटोग्राफरने तहीं
अमे बे भाई बाने लै गया फोटो पडाववा
पुत्रोथी पतिथी सासु ससराथी अरे बधा
विश्वथी सर्वदा साच्चे बिचारी बा उपेक्षिता
पडा’वा बेठी त्यां फोटो फोटोग्राफर त्यां ऊभो
अजाण्यो मीठडो खाली हसवा त्यां कही रह्यो
अने बा हसती केवुं जोवाने हुं फर्यो जहीं
बोर शुं आंसु एकेक बाने नेत्रे ठर्युं तहीं
चिडायो चित्र लेनारो ‘बगडी प्लेट माहरी’
प्लेट शुं जिंदगीओ कैं बगडी रे हरि हरि!
Bano Fotografa
Ame be bhai bane lai gaya foto padavava
Bhavatal kari nakki studiyoman pachhi chadya
Bhavya sha studiyoman tyan bhareli khurashi pare
Bane besadi taiyari foto leva pachhi thati
‘jara a pag lanbavo dok am tatar ba’
Kaheto mithada shabde fotografar tyan fare
Salune kor ne palav shire odhel bhag tyan
Gothavyan shobhati rite ful pustak pasaman
Chahera pe tej ne chhaya shobhatan lavava pachhi
Padada chhapara manhe am ne tem gothavya
Shamala vastrathi dhankya kemeraman lahi lahi
Laine joitun fokas plet teman dhari pachhi
Dhankanun kholatan pahelan suchana am apato
Ajanyo mithado khali fotografar boliyo
'jojo ba sthir hyan samun kshobh ne shok vismari
Gharaman jem bethan ho hasatan sukhadan smari
Achherun hasajo ne ba panpano palake nahi
Rakhasho jevun mon tevun barabar padashe ahin’
Ane ba hasati kevun jovane hun jahin faryo
Juthadan vartamanethi karama bhutaman saryo
Hasavan radavan beman namatun kon trajavun
Jindagi joi na jokhi koie kadi ba tani
Yauvane vidhava pete balake kani sasare
Sasu ne sasara kera ashraye ba padi hati
Vaintarun ghar akhanun karine din galati
Putrona bhavini samun bhaline ur tharati
Bae na jindagi joi gharani gholaki taji
Ene koie n sanbhali saune sanbhalati chhatan
Ghasati dehaman ena rog ne dog utaryan
Sauni beparavaithi darda duahsadhya shun thayun
Ane bana prati saune karunaprem umatyan
Ehana manane raji rakhava mathatan badhan
Achhera matrupreme ne achha kartavyabhanathi
Preraine ame chalya dava bani karavava
Batavyan shaher bane tyan bangala bag mhel kain
Sinema natako kain kain gadighode ghumavi ne
Amara prem ke swarth tana smarak sho ame
Anishto shankata ichchhyun bano foto padavava
Ane tyan namata phore fotografarane tahin
Ame be bhai bane lai gaya foto padavava
Putrothi patithi sasu sasarathi are badha
Vishvathi sarvada sachche bichari ba upekshita
Pada’va bethi tyan foto fotografar tyan ubho
Ajanyo mithado khali hasava tyan kahi rahyo
Ane ba hasati kevun jovane hun faryo jahin
Bor shun ansu ekek bane netre tharyun tahin
Chidayo chitra lenaro ‘bagadi plet mahari’
Plet shun jindagio kain bagadi re hari hari!
Bāno foṭogrāfa
Ame be bhāī bāne lai gayā foṭo paḍāvavā
Bhāvatāl karī nakkī sṭuḍiyomān pachhī chaḍyā
Bhavya shā sṭuḍiyomān tyān bharelī khurashī pare
Bāne besāḍī taiyārī foṭo levā pachhī thatī
‘jarā ā pag lanbāvo ḍok ām ṭaṭār bā’
Kaheto mīṭhaḍā shabde foṭogrāfar tyān fare
Sāḷune kor ne pālav shire oḍhel bhāg tyān
Goṭhavyān shobhatī rīte fūl pustak pāsamān
Chaherā pe tej ne chhāyā shobhatān lāvavā pachhī
Paḍadā chhāparā mānhe ām ne tem goṭhavyā
Shāmaḷā vastrathī ḍhānkyā kemerāmān lahī lahī
Laīne joītun fokas pleṭ temān dharī pachhī
Ḍhānkaṇun kholatān pahelān sūchanā ām āpato
Ajāṇyo mīṭhaḍo khālī foṭogrāfar boliyo
‘jojo bā sthir hyān sāmun kṣhobh ne shok vismarī
Gharamān jem beṭhān ho hasatān sukhaḍān smarī
Āchherun hasajo ne bā pānpaṇo palake nahi
Rākhasho jevun mon tevun barābar paḍashe ahīn’
Ane bā hasatī kevun jovāne hun jahīn faryo
Jūṭhaḍān vartamānethī kāramā bhūtamān saryo
Hasavān raḍavān bemān namatun koṇ trājavun
Jindagī joī nā jokhī koīe kadī bā taṇī
Yauvane vidhavā peṭe bāḷake kanī sāsare
Sāsu ne sasarā kerā āshraye bā paḍī hatī
Vaintarun ghar ākhānun karīne din gāḷatī
Putronā bhāvinī sāmun bhāḷīne ur ṭhāratī
Bāe nā jindagī joī gharanī gholakī tajī
Ene koīe n sanbhāḷī saune sanbhāḷatī chhatān
Ghasātī dehamān enā rog ne dog ūtaryān
Saunī beparavāīthī darda duahsādhya shun thayun
Ane bānā prati saune karuṇāprem ūmaṭyān
Ehanā manane rājī rākhavā mathatān badhān
Āchherā mātṛupreme ne āchhā kartavyabhānathī
Prerāīne ame chālyā davā bānī karāvavā
Batāvyān shaher bāne tyān bangalā bāg mhel kain
Sinemā nāṭako kain kain gāḍīghoḍe ghumāvī ne
Amārā prem ke swārth taṇā smārak sho ame
Aniṣhṭo shankatā īchchhyun bāno foṭo paḍāvavā
Ane tyān namatā phore foṭogrāfarane tahīn
Ame be bhāī bāne lai gayā foṭo paḍāvavā
Putrothī patithī sāsu sasarāthī are badhā
Vishvathī sarvadā sāchche bichārī bā upekṣhitā
Paḍā’vā beṭhī tyān foṭo foṭogrāfar tyān ūbho
Ajāṇyo mīṭhaḍo khālī hasavā tyān kahī rahyo
Ane bā hasatī kevun jovāne hun faryo jahīn
Bor shun ānsu ekek bāne netre ṭharyun tahīn
Chiḍāyo chitra lenāro ‘bagaḍī pleṭ māharī’
Pleṭ shun jindagīo kain bagaḍī re hari hari!
Source : સુન્દરમ્