એક દિન આંસુ ભીનાં રે
(રાગ સારંગ)
એક દિન આંસુ ભીનાં રે
હરિનાં લોચનિયાં મેં દીઠાં
પચરંગી ઓચ્છવ ઊછળ્યો’તો અન્નકૂટની વેળા
ચાંદીની ચાખડીએ ચડીને ભક્ત થયા’તા ભેળા
શંખ ઘોરતા ઘંટ ગુંજતા ઝાલરું ઝણઝણતી
શતશગ કંચન આરતી હરિવર સન્મુખ નર્તન્તી
દરિદ્ર દુર્બળ દીન અછૂતો અન્ન વિના અડવડતા
દેવદ્વારની બહાર ભટકતા ટુકડા કાજ ટળવળતા
તે દિન આંસુ ભીનાં રે
હરિનાં લોચનિયાં મેં દીઠાં
લગ્નવેદીએ પાવક પ્રજળ્યો’તો વિપ્ર વેદ ઉચ્ચરતા
સાજન મા’જન મૂછ મરડતા પોરસફૂલ્યા ફરતા
જીર્ણ અજીઠું પામર ફિક્કું માનવપ્રેત સમાણું
કૃપણ કલેવર કોડભર્યું જ્યાં માંડવડે ખડકાણું
બ્રાહ્મણ વચને સૂરજ સાખે કોમળ કળી ત્યાં આણી
ભાવિની મનહર પ્રતિમાની જે દિન ઘોર ખોદાણી
તે દિન આંસુ ભીનાં રે
હરિનાં લોચનિયાં મેં દીઠાં
ભય થરથરતા ખેડૂત ફરતા શરીફ ડાકુ વીંટાયા
વરુનાં ધાડાં મૃત ઘેટાની માંસ લાલચે ધાયાં
થેલી ખડિયા ઝોળી તિજોરી સૌ ભરચક ભરાણાં
કાળી મજૂરીના કરતલને બે ટંક પુગ્યા ન દાણાં
ધીંગા ઢગલા ધાન્ય તણા સો સુસ્તો માંહી તણાણા
રંક ખેડુનાં રુધિરે ખરડ્યાં જે દિન ખળાં ખવાણાં
તે દિન આંસુ ભીનાં રે
હરિનાં લોચનિયાં મેં દીઠાં
હૂંફાળા રાજવી ભવનોથી મમત-અઘોર નશામાં
ખુદમતલબિયા મુત્સદીઓએ દીધાં જુદ્ધ-દદામા
જલથલનભ સૌ ઘોર અગનની ઝાળમહીં ઝડપાયા
માનવી માનવીનાં ખૂન પીવા ધાયા થઈ હડકાયા
નવસર્જનના સ્વપ્નસંગી ઉર ઉછરંગે ઊભરાણાં
લખલખ નિર્મલ નવલકિશોરો ખાઈઓમાં ખોવાણાં
તે દિન આંસુ ભીનાં રે
હરિનાં લોચનિયાં મેં દીઠાં
ખીલું ખીલું કરતાં માસૂમ ગુલ શિક્ષકને સોંપાણાં
કારાગાર સમી શાળાના કાઠ ઉપર ખડકાણાં
વસંત વર્ષા ગ્રીષ્મ શરદના ભેદ બધાય ભુલાણાં
જીવનમોદ તણાં લઘુતમમાં પ્રગતિપદ છેદાણાં
હર્ષઝરણ લાખો હૈયામાં ઝબક્યાં ત્યાં જ ઝલાણાં
લાખ ગુલાબી સ્મિત ભાવિનાં વણવિકસ્યાં જ સુકાણાં
તે દિન આંસુ ભીનાં રે
હરિનાં લોચનિયાં મેં દીઠાં
एक दिन आंसु भीनां रे
(राग सारंग)
एक दिन आंसु भीनां रे
हरिनां लोचनियां में दीठां
पचरंगी ओच्छव ऊछळ्यो’तो अन्नकूटनी वेळा
चांदीनी चाखडीए चडीने भक्त थया’ता भेळा
शंख घोरता घंट गुंजता झालरुं झणझणती
शतशग कंचन आरती हरिवर सन्मुख नर्तन्ती
दरिद्र दुर्बळ दीन अछूतो अन्न विना अडवडता
देवद्वारनी बहार भटकता टुकडा काज टळवळता
ते दिन आंसु भीनां रे
हरिनां लोचनियां में दीठां
लग्नवेदीए पावक प्रजळ्यो’तो विप्र वेद उच्चरता
साजन मा’जन मूछ मरडता पोरसफूल्या फरता
जीर्ण अजीठुं पामर फिक्कुं मानवप्रेत समाणुं
कृपण कलेवर कोडभर्युं ज्यां मांडवडे खडकाणुं
ब्राह्मण वचने सूरज साखे कोमळ कळी त्यां आणी
भाविनी मनहर प्रतिमानी जे दिन घोर खोदाणी
ते दिन आंसु भीनां रे
हरिनां लोचनियां में दीठां
भय थरथरता खेडूत फरता शरीफ डाकु वींटाया
वरुनां धाडां मृत घेटानी मांस लालचे धायां
थेली खडिया झोळी तिजोरी सौ भरचक भराणां
काळी मजूरीना करतलने बे टंक पुग्या न दाणां
धींगा ढगला धान्य तणा सो सुस्तो मांही तणाणा
रंक खेडुनां रुधिरे खरड्यां जे दिन खळां खवाणां
ते दिन आंसु भीनां रे
हरिनां लोचनियां में दीठां
हूंफाळा राजवी भवनोथी ममत-अघोर नशामां
खुदमतलबिया मुत्सदीओए दीधां जुद्ध-ददामा
जलथलनभ सौ घोर अगननी झाळमहीं झडपाया
मानवी मानवीनां खून पीवा धाया थई हडकाया
नवसर्जनना स्वप्नसंगी उर उछरंगे ऊभराणां
लखलख निर्मल नवलकिशोरो खाईओमां खोवाणां
ते दिन आंसु भीनां रे
हरिनां लोचनियां में दीठां
खीलुं खीलुं करतां मासूम गुल शिक्षकने सोंपाणां
कारागार समी शाळाना काठ उपर खडकाणां
वसंत वर्षा ग्रीष्म शरदना भेद बधाय भुलाणां
जीवनमोद तणां लघुतममां प्रगतिपद छेदाणां
हर्षझरण लाखो हैयामां झबक्यां त्यां ज झलाणां
लाख गुलाबी स्मित भाविनां वणविकस्यां ज सुकाणां
ते दिन आंसु भीनां रे
हरिनां लोचनियां में दीठां
Ek Din Ansu Bhinan Re
(rag saranga)
Ek din ansu bhinan re
harinan lochaniyan men dithan
Pacharangi ochchhav uchhalyo’to annakutani vela
Chandini chakhadie chadine bhakta thaya’ta bhela
Shankh ghorata ghanta gunjata zalarun zanazanati
Shatashag kanchan arati harivar sanmukh nartanti
Daridra durbal din achhuto anna vina adavadata
Devadvarani bahar bhatakata tukada kaj talavalata
Te din ansu bhinan re
harinan lochaniyan men dithan
Lagnavedie pavak prajalyo’to vipra ved uchcharata
Sajan ma’jan muchh maradata porasafulya farata
Jirna ajithun pamar fikkun manavapret samanun
Krupan kalevar kodabharyun jyan mandavade khadakanun
Brahman vachane suraj sakhe komal kali tyan ani
Bhavini manahar pratimani je din ghor khodani
Te din ansu bhinan re
harinan lochaniyan men dithan
Bhaya tharatharata khedut farata sharif daku vintaya
Varunan dhadan mrut ghetani mansa lalache dhayan
Theli khadiya zoli tijori sau bharachak bharanan
Kali majurina karatalane be tanka pugya n danan
Dhinga dhagala dhanya tana so susto manhi tanana
Ranka khedunan rudhire kharadyan je din khalan khavanan
Te din ansu bhinan re
harinan lochaniyan men dithan
Hunfala rajavi bhavanothi mamata-aghor nashaman
Khudamatalabiya mutsadioe didhan juddha-dadama
Jalathalanabh sau ghor aganani zalamahin zadapaya
Manavi manavinan khun piva dhaya thai hadakaya
Navasarjanana svapnasangi ur uchharange ubharanan
Lakhalakh nirmal navalakishoro khaioman khovanan
Te din ansu bhinan re
harinan lochaniyan men dithan
Khilun khilun karatan masum gul shikshakane sonpanan
Karagar sami shalana kath upar khadakanan
Vasanta varsha grishma sharadana bhed badhaya bhulanan
Jivanamod tanan laghutamaman pragatipad chhedanan
Harshazaran lakho haiyaman zabakyan tyan j zalanan
Lakh gulabi smit bhavinan vanavikasyan j sukanan
Te din ansu bhinan re
harinan lochaniyan men dithan
Ek din ānsu bhīnān re
(rāg sāranga)
Ek din ānsu bhīnān re
harinān lochaniyān men dīṭhān
Pacharangī ochchhav ūchhaḷyo’to annakūṭanī veḷā
Chāndīnī chākhaḍīe chaḍīne bhakta thayā’tā bheḷā
Shankh ghoratā ghanṭa gunjatā zālarun zaṇazaṇatī
Shatashag kanchan āratī harivar sanmukh nartantī
Daridra durbaḷ dīn achhūto anna vinā aḍavaḍatā
Devadvāranī bahār bhaṭakatā ṭukaḍā kāj ṭaḷavaḷatā
Te din ānsu bhīnān re
harinān lochaniyān men dīṭhān
Lagnavedīe pāvak prajaḷyo’to vipra ved uchcharatā
Sājan mā’jan mūchh maraḍatā porasafūlyā faratā
Jīrṇa ajīṭhun pāmar fikkun mānavapret samāṇun
Kṛupaṇ kalevar koḍabharyun jyān mānḍavaḍe khaḍakāṇun
Brāhmaṇ vachane sūraj sākhe komaḷ kaḷī tyān āṇī
Bhāvinī manahar pratimānī je din ghor khodāṇī
Te din ānsu bhīnān re
harinān lochaniyān men dīṭhān
Bhaya tharatharatā kheḍūt faratā sharīf ḍāku vīnṭāyā
Varunān dhāḍān mṛut gheṭānī mānsa lālache dhāyān
Thelī khaḍiyā zoḷī tijorī sau bharachak bharāṇān
Kāḷī majūrīnā karatalane be ṭanka pugyā n dāṇān
Dhīngā ḍhagalā dhānya taṇā so susto mānhī taṇāṇā
Ranka kheḍunān rudhire kharaḍyān je din khaḷān khavāṇān
Te din ānsu bhīnān re
harinān lochaniyān men dīṭhān
Hūnfāḷā rājavī bhavanothī mamata-aghor nashāmān
Khudamatalabiyā mutsadīoe dīdhān juddha-dadāmā
Jalathalanabh sau ghor agananī zāḷamahīn zaḍapāyā
Mānavī mānavīnān khūn pīvā dhāyā thaī haḍakāyā
Navasarjananā svapnasangī ur uchharange ūbharāṇān
Lakhalakh nirmal navalakishoro khāīomān khovāṇān
Te din ānsu bhīnān re
harinān lochaniyān men dīṭhān
Khīlun khīlun karatān māsūm gul shikṣhakane sonpāṇān
Kārāgār samī shāḷānā kāṭh upar khaḍakāṇān
Vasanta varṣhā grīṣhma sharadanā bhed badhāya bhulāṇān
Jīvanamod taṇān laghutamamān pragatipad chhedāṇān
Harṣhazaraṇ lākho haiyāmān zabakyān tyān j zalāṇān
Lākh gulābī smit bhāvinān vaṇavikasyān j sukāṇān
Te din ānsu bhīnān re
harinān lochaniyān men dīṭhān
Source : કરસનદાસ માણેક