બાળ બોધ કાવ્યપંક્તિઓ - Famous Short Poems

નાના બાળકોને ઘરે અને નિશાળમાં રમવા અને ભણવા માટે આવતી કાવ્યપંક્તિઓનો આ સંગ્રહ આજે પણ ખૂબ ઉપયોગી છે.

ચાંદાપોળી
ઘીમાં ઝબોળી
સૌ છોકરાંને કટકો પોળી
મારી બેનીને આખી પોળી
લેજે મોઢામાં
હબૂક પોળી

ઓળી ઝોળી પીંપળ પાન
ફઈએ પાડ્યું કાનજી નામ

બા ચા પા
ના ભા મધ ખા
ચાનો ચટાકો પેટ બગાડે
મધમીઠો ભઈલો પાડાને પછાડે

રાધે ગોવિંદ રાધે
શીરા પૂરી ખાજે
શીરાને તો વાર છે
પૂરી તો તૈયાર છે
એક પૂરી કાચી રહી
ભાઈની માસી ભૂખી રહી

એન ઘેન
દીવા ઘેન
ડાહીનો ઘોડો
પાણી પીતો
રમતો જમતો
છૂટ્યો…છે
હાથમાં લાકડી
કમળ કાકડી
જ્યાં દોડાય ત્યાં દોડજે
એકને પકડી લાવજે
ડાહીનો ઘોડો
રમતો જમતો છૂટ્યો…છે

મોસાળ જાઉં
મોસંબી ખાઉં
શહેર જાઉં
સીતાફળ ખાઉં
શિયાળામાં જામફળ ખાઉં
ઉનાળામાં તડબૂચ ખાઉં
ચોમાસામાં જાંબું ખાઉં
ખૂબ ફળ ખાઉં
તાજોમાજો થાઉં
સૌને આપી હું હરખાઉઁ

માડી ગુટકો ખાઉં
ના ભાઈ ના આ વેલણ જોયું કે
જે ખાય ગુટકા તેને પડે વેલણના ફટકા
જે ખાય ગુટકા એના ભાંગે હાડકા
જે ખાય ગુટકા એ બધાંય
સાવ ગંધારા ઠોબારા થાય

કૂકડો બોલે
કૂકડે કૂક… કૂકડે કૂક
ખેતરે જાઉં
દાણાં ખાઉં
પાણી પીઉં
ફરરર… કરતો
ઊડી જાઉં

ચકી ચોખા ખાંડે છે
પીતાંબર પગલાં પાડે છે
બાઈ બાઈ તમારા હાથ ક્યાં ગયાં
આ… રહ્યાં

ચકી ચોખા ખાંડે છે
પીતાંબર પગલાં પાડે છે
મોર પાણી ભરે છે
ઢેલ પાણી ઢોળે છે
રાજિયો, ભોજિયો
ટેલિયો ને ટૂશકો
માર ભડાકે ભૂસકો

પાપા પગલી મામાની ડગલી
મામાની ડગલી હીરાની ઢગલી
હીરા ઊછળિયા આભલે અડિયા
આભલે અડિયા તારા બનિયા

અડકો કડકો
દહીંનો દડકો
દહીં દૂઝાણું
તારે ઘેર ભાણું
ઉરમૂલ ધતુરાનું ફૂલ
સાકર શેરડી ને
ખાઈ જા ખજૂર

લડી પડ્યાં રે ભાઈ
લડી પડ્યાં
ચાંદો-સૂરજ લડી પડ્યાં
રમતાં રમતાં લડી પડ્યાં
હસી પડ્યાં રે ભાઈ
હસી પડ્યાં
રડતાં રડતાં હસી પડ્યાં

ફરફર ફરતું પતંગિયું
લીલું પીળું પતંગિયું
ચડતું પડતું પતંગિયું
મૂંગું ભમતું પતંગિયું
હસતું રમતું પતંગિયું

ઝબૂક વીજળી ઝબૂક
ડુંગર ઉપર દોડતી
ઝાડ પાન ઝબકાવતી
દુનિયાને અજવાળતી
ઝબૂક વીજળી ઝબૂક

ટહુક કોયલ ટહુક
કોયલને ટહુકે શું શું બોલે
આંબાની અમરાઈ બોલે
વનવનની વનરાઈ બોલે
જાંબુડાંના ઝાડ બોલે
સામે ઊભા પહાડ બોલે
ટહુક કોયલ ટહુક

ગપીને ઘેર આવ્યા ગપીજી
હાંકે સાવ ખોટા ગપગોળાજી
એક કહે મેં જોયું બાર હાથનું ચીભડું
બીજો કહે મેં જોયું તેર હાથનું બી

ચકી કહે
ચકારાણા ચકારાણા
નથી ઘરમાં એકે દાણા
ચકચક કરતાં ચકારાણા
ઉપાડી લાવ્યા ઢગલો દાણા

ચકો કહે
ચકી રાણી ચકી રાણી
નથી ઘરમાં ટીપું પાણી
ચીં ચીં કરતાં ચકી રાણી
તળાવ આખું લાવ્યા તાણી

રવિ પછી તો સોમ છે
ત્રીજો મંગળવાર
ચોથો બુધ ગુરુ પાંચમો
પછી શુક્ર છે વાર
શનિવાર તે સાતમો
છેલ્લો વાર ગણાય
એમ એક એઠવાડિયું
સાત વારનું થાય

લાલ પીળો ને વાદળી મૂળ રંગ કહેવાય
બાકીના બીજાં બધાં મેળવણીથી થાય