ગાંધીડો મારો - Gandhido Maro - Gujarati Kavita

ગાંધીડો મારો

સો સો વાતુંનો જાણનારો ગાંધીડો મારો
ઝાઝી વાતુંનો ઝીલનારો

      ડગલે ડગલે હાલ્યા કરે ઈ
      ઊંચાણમાં ન   ઊભનારો

                  એ   ઢાળ  ભાળીને  સૌ  ધ્રોડવા  માંડે
                  ઢાળમાં  નવ  ધ્રોડનારો  મોભીડો મારો
                  ઢાળમાં  નવ  ધ્રોડનારો  ગાંધીડો મારો
                  સો સો વાતુંનો જાણનારો

      ભાંગ્યા હોય એનો ભેરુ થનારો
      મેલાંઘેલાંને           માનનારો

                  એ  ઉપર ઊજળાં  ને  મનનાં મેલા એવાં
                  ધોળાને  નહિ  ધીરનારો  મોભીડો  મારો
                  ધોળાને  નહિ  ધીરનારો  ગાંધીડો  મારો
                  સો સો વાતુંનો જાણનારો

      એના કાંતેલામાં ફોદો ન ઊમટે
      તાર       સદા      એકતારો

                  એ   દેહે  દુબળિયો ને ગેબી ગામડિયો
                  મુત્સદીને   મૂંઝવનારો  મોભીડો  મારો
                  મુત્સદીને   મૂંઝવનારો  ગાંધીડો  મારો
                  સો સો વાતુંનો જાણનારો

      પગલાં માંડશે  એવે મારગડે
      આડો  ન   કોઈ  આવનારો

                  એ  ઝેરના  ઘૂંટડા જીરવી  જાશે  ઈ તો
                  બોલીને નહિ બગાડનારો મોભીડો મારો
                  બોલીને નહિ બગાડનારો ગાંધીડો મારો
                  સો સો વાતુંનો જાણનારો

      નાનાં બાળક જેવો હૈયે લેરીલો
      એરુમાં             આથડનારો

                  એ  કૂણો માખણ જેવો સાદો ને સોયલો ઈ
                  કાળને     નોતરનારો     મોભીડો   મારો
                  કાળને     નોતરનારો     ગાંધીડો   મારો
                  સો સો  વાતુંનો  જાણનારો

      ઝીણી છાબડીએ ઝીણી આંખડીએ
      ઝીણી       નજરુંથી      જોનારો

                  એ  પોતે  ચણેલામાં  પોલ ભાળે તો તો
                  પાયામાંથી જ  પાડનારો  મોભીડો મારો
                  પાયામાંથી જ  પાડનારો  ગાંધીડો મારો
                  સો સો વાતુંનો જાણનારો

      આવવું હોય તો કાચે તાંતણે
      બંધાઈને          આવનારો

                  એ  ના'વવું હોય ને  નાડે જો બાંધશો તો
                  નાડાં તોડાવી  નાસનારો   મોભીડો મારો
                  નાડાં તોડાવી  નાસનારો   ગાંધીડો મારો
                  સો સો વાતુંનો જાણનારો

      રૂડો રૂપાળો થાળ ભરીને
      પીરસે       પીરસનારો

                  એ  અજીરણ  થાય  એવો  આહાર  કરે નૈ
                  જરૂર  એટલું  જ  જમનારો  મોભીડો મારો
                  જરૂર  એટલું  જ  જમનારો  ગાંધીડો મારો
                  સો સો  વાતુંનો જાણનારો

      આભે ખૂંતેલી મેડી ઊજળિયુંમાં
      એક   ઘડી    ન     ઊભનારો

                  એ  અન્નનાં ધીંગાણાની  જૂની ઝૂંપડિયુંમાં
                  વણ   તેડાવ્યે   જાનારો    મોભીડો  મારો
                  વણ   તેડાવ્યે   જાનારો    ગાંધીડો  મારો  
                  સો સો વાતુંનો  જાણનારો

      સૌને માથે દુખડા પડે છે
      દુખડાંને      ડરાવનારો

                  એ દુખને માથે પડ્યો  દુખ દબવીને એ તો
                  સોડ    તાણીને   સૂનારો   મોભીડો  મારો
                  સોડ    તાણીને   સૂનારો   ગાંધીડો  મારો
                  સો  સો  વાતુંનો  જાણનારો

      કાળ જેવાને મહાકાળ લાગે છે
      આભને     બાથ    ભીડનારો

                  એ   સૂરજ  આંટાં  ફરે  એવડો   ડુંગરો
                  ડુંગરાને   ડોલાવનારો   મોભીડો   મારો
                  ડુંગરાને   ડોલાવનારો   ગાંધીડો   મારો 
                  સો સો વાતુંનો જાણનારો

      ઓળખજે બેનડી એ જ એંધાણીએ
      એ   મારા   ખોળાનો    ખૂંદનારો

                  એ  મારો મોહનજી એ ઝાઝેરું જીવો મારા
                  ઘડપણને   પાળનારો    ગાંધીડો    મારો
                  ઘડપણને   પાળનારો    ગાંધીડો    મારો
                  ઝાઝી વાતુંનો ઝીલનારો

      સો સો વાતુંનો જાણનારો ગાંધીડો મારો
      ઝાઝી વાતુંનો ઝીલનારો

गांधीडो मारो

सो सो वातुंनो जाणनारो गांधीडो मारो
झाझी वातुंनो झीलनारो

      डगले डगले हाल्या करे ई
      ऊंचाणमां न   ऊभनारो

                  ए   ढाळ  भाळीने  सौ  ध्रोडवा  मांडे
                  ढाळमां  नव  ध्रोडनारो  मोभीडो मारो
                  ढाळमां  नव  ध्रोडनारो  गांधीडो मारो
                  सो सो वातुंनो जाणनारो

      भांग्या होय एनो भेरु थनारो
      मेलांघेलांने           माननारो

                  ए  उपर ऊजळां  ने  मननां मेला एवां
                  धोळाने  नहि  धीरनारो  मोभीडो  मारो
                  धोळाने  नहि  धीरनारो  गांधीडो  मारो
                  सो सो वातुंनो जाणनारो

      एना कांतेलामां फोदो न ऊमटे
      तार       सदा      एकतारो

                  ए   देहे  दुबळियो ने गेबी गामडियो
                  मुत्सदीने   मूंझवनारो  मोभीडो  मारो
                  मुत्सदीने   मूंझवनारो  गांधीडो  मारो
                  सो सो वातुंनो जाणनारो

      पगलां मांडशे  एवे मारगडे
      आडो  न   कोई  आवनारो

                  ए  झेरना  घूंटडा जीरवी  जाशे  ई तो
                  बोलीने नहि बगाडनारो मोभीडो मारो
                  बोलीने नहि बगाडनारो गांधीडो मारो
                  सो सो वातुंनो जाणनारो

      नानां बाळक जेवो हैये लेरीलो
      एरुमां             आथडनारो

                  ए  कूणो माखण जेवो सादो ने सोयलो ई
                  काळने     नोतरनारो     मोभीडो   मारो
                  काळने     नोतरनारो     गांधीडो   मारो
                  सो सो  वातुंनो  जाणनारो

      झीणी छाबडीए झीणी आंखडीए
      झीणी       नजरुंथी      जोनारो

                  ए  पोते  चणेलामां  पोल भाळे तो तो
                  पायामांथी ज  पाडनारो  मोभीडो मारो
                  पायामांथी ज  पाडनारो  गांधीडो मारो
                  सो सो वातुंनो जाणनारो

      आववुं होय तो काचे तांतणे
      बंधाईने          आवनारो

                  ए  ना'ववुं होय ने  नाडे जो बांधशो तो
                  नाडां तोडावी  नासनारो   मोभीडो मारो
                  नाडां तोडावी  नासनारो   गांधीडो मारो
                  सो सो वातुंनो जाणनारो

      रूडो रूपाळो थाळ भरीने
      पीरसे       पीरसनारो

                  ए  अजीरण  थाय  एवो  आहार  करे नै
                  जरूर  एटलुं  ज  जमनारो  मोभीडो मारो
                  जरूर  एटलुं  ज  जमनारो  गांधीडो मारो
                  सो सो  वातुंनो जाणनारो

      आभे खूंतेली मेडी ऊजळियुंमां
      एक   घडी    न     ऊभनारो

                  ए  अन्ननां धींगाणानी  जूनी झूंपडियुंमां
                  वण   तेडाव्ये   जानारो    मोभीडो  मारो
                  वण   तेडाव्ये   जानारो    गांधीडो  मारो  
                  सो सो वातुंनो  जाणनारो

      सौने माथे दुखडा पडे छे
      दुखडांने      डरावनारो

                  ए दुखने माथे पड्यो  दुख दबवीने ए तो
                  सोड    ताणीने   सूनारो   मोभीडो  मारो
                  सोड    ताणीने   सूनारो   गांधीडो  मारो
                  सो  सो  वातुंनो  जाणनारो

      काळ जेवाने महाकाळ लागे छे
      आभने     बाथ    भीडनारो

                  ए   सूरज  आंटां  फरे  एवडो   डुंगरो
                  डुंगराने   डोलावनारो   मोभीडो   मारो
                  डुंगराने   डोलावनारो   गांधीडो   मारो 
                  सो सो वातुंनो जाणनारो

      ओळखजे बेनडी ए ज एंधाणीए
      ए   मारा   खोळानो    खूंदनारो

                  ए  मारो मोहनजी ए झाझेरुं जीवो मारा
                  घडपणने   पाळनारो    गांधीडो    मारो
                  घडपणने   पाळनारो    गांधीडो    मारो
                  झाझी वातुंनो झीलनारो

      सो सो वातुंनो जाणनारो गांधीडो मारो
      झाझी वातुंनो झीलनारो

Gandhido Maro

so so vatunno jananaro gandhido maro
zazi vatunno zilanaro

      dagale dagale halya kare i
      unchanaman n   ubhanaro

                  e   dhal  bhaline  sau  dhrodava  mande
                  dhalaman  nav  dhrodanaro  mobhido maro
                  dhalaman  nav  dhrodanaro  gandhido maro
                  so so vatunno jananaro

      bhangya hoya eno bheru thanaro
      melanghelanne           mananaro

                  e  upar ujalan  ne  mananan mela evan
                  dholane  nahi  dhiranaro  mobhido  maro
                  dholane  nahi  dhiranaro  gandhido  maro
                  so so vatunno jananaro

      ena kantelaman fodo n umate
      tar       sada      ekataro

                  e   dehe  dubaliyo ne gebi gamadiyo
                  mutsadine   munzavanaro  mobhido  maro
                  mutsadine   munzavanaro  gandhido  maro
                  so so vatunno jananaro

      pagalan mandashe  eve maragade
      ado  n   koi  avanaro

                  e  zerana  ghuntada jiravi  jashe  i to
                  boline nahi bagadanaro mobhido maro
                  boline nahi bagadanaro gandhido maro
                  so so vatunno jananaro

      nanan balak jevo haiye lerilo
      eruman             athadanaro

                  e  kuno makhan jevo sado ne soyalo i
                  kalane     notaranaro     mobhido   maro
                  kalane     notaranaro     gandhido   maro
                  so so  vatunno  jananaro

      zini chhabadie zini ankhadie
      zini       najarunthi      jonaro

                  e  pote  chanelaman  pol bhale to to
                  payamanthi j  padanaro  mobhido maro
                  payamanthi j  padanaro  gandhido maro
                  so so vatunno jananaro

      avavun hoya to kache tantane
      bandhaine          avanaro

                  e  na'vavun hoya ne  nade jo bandhasho to
                  nadan todavi  nasanaro   mobhido maro
                  nadan todavi  nasanaro   gandhido maro
                  so so vatunno jananaro

      rudo rupalo thal bharine
      pirase       pirasanaro

                  e  ajiran  thaya  evo  ahar  kare nai
                  jarur  etalun  j  jamanaro  mobhido maro
                  jarur  etalun  j  jamanaro  gandhido maro
                  so so  vatunno jananaro

      abhe khunteli medi ujaliyunman
      ek   ghadi    n     ubhanaro

                  e  annanan dhinganani  juni zunpadiyunman
                  van   tedavye   janaro    mobhido  maro
                  van   tedavye   janaro    gandhido  maro  
                  so so vatunno  jananaro

      saune mathe dukhada pade chhe
      dukhadanne      daravanaro

                  e dukhane mathe padyo  dukh dabavine e to
                  sod    tanine   sunaro   mobhido  maro
                  sod    tanine   sunaro   gandhido  maro
                  so  so  vatunno  jananaro

      kal jevane mahakal lage chhe
      abhane     bath    bhidanaro

                  e   suraj  antan  fare  evado   dungaro
                  dungarane   dolavanaro   mobhido   maro
                  dungarane   dolavanaro   gandhido   maro 
                  so so vatunno jananaro

      olakhaje benadi e j endhanie
      e   mara   kholano    khundanaro

                  e  maro mohanaji e zazerun jivo mara
                  ghadapanane   palanaro    gandhido    maro
                  ghadapanane   palanaro    gandhido    maro
                  zazi vatunno zilanaro

      so so vatunno jananaro gandhido maro
      zazi vatunno zilanaro

Gāndhīḍo māro

so so vātunno jāṇanāro gāndhīḍo māro
zāzī vātunno zīlanāro

      ḍagale ḍagale hālyā kare ī
      ūnchāṇamān n   ūbhanāro

                  e   ḍhāḷ  bhāḷīne  sau  dhroḍavā  mānḍe
                  ḍhāḷamān  nav  dhroḍanāro  mobhīḍo māro
                  ḍhāḷamān  nav  dhroḍanāro  gāndhīḍo māro
                  so so vātunno jāṇanāro

      bhāngyā hoya eno bheru thanāro
      melānghelānne           mānanāro

                  e  upar ūjaḷān  ne  mananān melā evān
                  dhoḷāne  nahi  dhīranāro  mobhīḍo  māro
                  dhoḷāne  nahi  dhīranāro  gāndhīḍo  māro
                  so so vātunno jāṇanāro

      enā kāntelāmān fodo n ūmaṭe
      tār       sadā      ekatāro

                  e   dehe  dubaḷiyo ne gebī gāmaḍiyo
                  mutsadīne   mūnzavanāro  mobhīḍo  māro
                  mutsadīne   mūnzavanāro  gāndhīḍo  māro
                  so so vātunno jāṇanāro

      pagalān mānḍashe  eve māragaḍe
      āḍo  n   koī  āvanāro

                  e  zeranā  ghūnṭaḍā jīravī  jāshe  ī to
                  bolīne nahi bagāḍanāro mobhīḍo māro
                  bolīne nahi bagāḍanāro gāndhīḍo māro
                  so so vātunno jāṇanāro

      nānān bāḷak jevo haiye lerīlo
      erumān             āthaḍanāro

                  e  kūṇo mākhaṇ jevo sādo ne soyalo ī
                  kāḷane     notaranāro     mobhīḍo   māro
                  kāḷane     notaranāro     gāndhīḍo   māro
                  so so  vātunno  jāṇanāro

      zīṇī chhābaḍīe zīṇī ānkhaḍīe
      zīṇī       najarunthī      jonāro

                  e  pote  chaṇelāmān  pol bhāḷe to to
                  pāyāmānthī j  pāḍanāro  mobhīḍo māro
                  pāyāmānthī j  pāḍanāro  gāndhīḍo māro
                  so so vātunno jāṇanāro

      āvavun hoya to kāche tāntaṇe
      bandhāīne          āvanāro

                  e  nā'vavun hoya ne  nāḍe jo bāndhasho to
                  nāḍān toḍāvī  nāsanāro   mobhīḍo māro
                  nāḍān toḍāvī  nāsanāro   gāndhīḍo māro
                  so so vātunno jāṇanāro

      rūḍo rūpāḷo thāḷ bharīne
      pīrase       pīrasanāro

                  e  ajīraṇ  thāya  evo  āhār  kare nai
                  jarūr  eṭalun  j  jamanāro  mobhīḍo māro
                  jarūr  eṭalun  j  jamanāro  gāndhīḍo māro
                  so so  vātunno jāṇanāro

      ābhe khūntelī meḍī ūjaḷiyunmān
      ek   ghaḍī    n     ūbhanāro

                  e  annanān dhīngāṇānī  jūnī zūnpaḍiyunmān
                  vaṇ   teḍāvye   jānāro    mobhīḍo  māro
                  vaṇ   teḍāvye   jānāro    gāndhīḍo  māro  
                  so so vātunno  jāṇanāro

      saune māthe dukhaḍā paḍe chhe
      dukhaḍānne      ḍarāvanāro

                  e dukhane māthe paḍyo  dukh dabavīne e to
                  soḍ    tāṇīne   sūnāro   mobhīḍo  māro
                  soḍ    tāṇīne   sūnāro   gāndhīḍo  māro
                  so  so  vātunno  jāṇanāro

      kāḷ jevāne mahākāḷ lāge chhe
      ābhane     bāth    bhīḍanāro

                  e   sūraj  ānṭān  fare  evaḍo   ḍungaro
                  ḍungarāne   ḍolāvanāro   mobhīḍo   māro
                  ḍungarāne   ḍolāvanāro   gāndhīḍo   māro 
                  so so vātunno jāṇanāro

      oḷakhaje benaḍī e j endhāṇīe
      e   mārā   khoḷāno    khūndanāro

                  e  māro mohanajī e zāzerun jīvo mārā
                  ghaḍapaṇane   pāḷanāro    gāndhīḍo    māro
                  ghaḍapaṇane   pāḷanāro    gāndhīḍo    māro
                  zāzī vātunno zīlanāro

      so so vātunno jāṇanāro gāndhīḍo māro
      zāzī vātunno zīlanāro

Source : રચના અને સ્વરઃ દુલા ભાયા ‘કાગ’


[સુરત જિલ્લાના હરિપુરા ખાતે કોન્ગ્રેસના તા. ૧૫-૨-૧૯૩૮ના રોજ મળેલા ખુલ્લા ઐતિહાસિક અધિવેશનમાં ગાંધીજીની હાજરીમાં ગાંધીજીના માનમાં કાગબાપુ દ્વારા બુલંદ કંઠે ગવાયેલું આ સ્વરચિત વધામણી ગીત પછી તો ઘણાં સ્થળે ગવાયું અને તેની ગ્રામોફોન રેકોર્ડ પણ લોકપ્રિય બની હતી. આ લોકકવિનું રચેલું અને ગાયેલું લોકગીત છે એટલે તેનાં બધા પાઠ વચ્ચે થોડો થોડો ફરક છે. તે વખતે જૂલાઈ ૧૯૩૭માં કોન્ગ્રેસના વિધિસર સભ્ય બન્યા પછી ગાંધીજી પ્રથમ વખત નિમંત્રિત મહેમાન તરીકે નહિ પણ પક્ષના નેતા તરીકે કોન્ગ્રેસના અધિવેશનમાં ભાગ લઈ રહ્યા હતા એટલે તેમને આ ગીત વડે માન આપવામાં આવ્યું હતું.]