કૃષ્ણ-સુદામા આખ્યાન કડવું ચોથું
પછી સુદામોજી બોલિયા સુણ સુંદરી રે
હું કહું તે સાચું માન ઘેલી કોણે કરી રે
જે નિરમ્યું તે પામીએ સુણ સુંદરી રે
વિધિએ લખી વૃદ્ધિહાણ ઘેલી કોણે કરી રે
સુકૃત દુકૃત બે મિત્ર છે સુણ સુંદરી રે
જાય પ્રાણ આત્માને સાથ ઘેલી કોણે કરી રે
દીધા વિના કેમ પામીએ સુણ સુંદરી રે
નથી આપ્યું જમણે હાથ ઘેલી કોણે કરી રે
જો ખડધાન ખેડી વાવિયું સુણ સુંદરી રે
તો ક્યાંથી જમીએ શાળ ઘેલી કોણે કરી રે
જળ વહી ગયે શું શોચવું સુણ સુંદરી રે
જો પ્રથમ ન બાંધી પાળ ઘેલી કોણે કરી રે
અતિથિ ભૂખ્યા વળાવિયા સુણ સુંદરી રે
તો ક્યાંથી પામીએ અન્ન ઘેલી કોણે કરી રે
સંતોષ સુખ ન ચાખિયાં સુણ સુંદરી રે
હરિચરણે ન સોંપ્યાં મન ઘેલી કોણે કરી રે
ભક્તિ કરતાં નવનધ આપશે સુણ સુંદરી રે
એવું સાંભળી બોલી સ્ત્રી જન ઘેલી કોણે કરી રે
જળ આંખે ભરી અબળા કહે ઋષિરાયજી રે
મારું દ્રઢ થયું છે મન લાગું પાયજી રે
એ જ્ઞાન મને ગમતું નથી ઋષિરાયજી રે
રુએ બાળક લાવો અન્ન લાગું પાયજી રે
કોને અન્ન વિના ચાલે નહિ ઋષિરાયજી રે
ભલે હો જોગ જોગેશર લાગું પાયજી રે
અન્ન વિના ભજન સૂઝે નહિ ઋષિરાયજી રે
જીવે અન્ને આખું જગત લાગું પાયજી રે
શિવે અન્નપૂર્ણા ઘેર રાખિયાં ઋષિરાયજી રે
રવિએ રાખ્યું અક્ષયપાત્ર લાગું પાયજી રે
સપ્ત ઋષિ સેવે કામધેનુને ઋષિરાયજી રે
તો આપણે તે કોણ માત્ર લાગું પાયજી રે
દેવો સેવે કલ્પવૃક્ષને ઋષિરાયજી રે
મનવાંછિત પામે આહાર લાગું પાયજી રે
અન્ન વિના ધરમ સૂઝે નહિ ઋષિરાયજી રે
ઊભો અન્ને આખો સંસાર લાગું પાયજી રે
ઉદ્યમ નિષ્ફળ જાશે નહિ ઋષિરાયજી રે
જઈ જાચો હરિવરરાય લાગું પાયજી રે
અક્ષર લખ્યા દારિદ્રના ઋષિરાયજી રે
ધોશે ધરણીધર તતખેવ લાગું પાયજી રે
कृष्ण-सुदामा आख्यान कडवुं चोथुं
पछी सुदामोजी बोलिया सुण सुंदरी रे
हुं कहुं ते साचुं मान घेली कोणे करी रे
जे निरम्युं ते पामीए सुण सुंदरी रे
विधिए लखी वृद्धिहाण घेली कोणे करी रे
सुकृत दुकृत बे मित्र छे सुण सुंदरी रे
जाय प्राण आत्माने साथ घेली कोणे करी रे
दीधा विना केम पामीए सुण सुंदरी रे
नथी आप्युं जमणे हाथ घेली कोणे करी रे
जो खडधान खेडी वावियुं सुण सुंदरी रे
तो क्यांथी जमीए शाळ घेली कोणे करी रे
जळ वही गये शुं शोचवुं सुण सुंदरी रे
जो प्रथम न बांधी पाळ घेली कोणे करी रे
अतिथि भूख्या वळाविया सुण सुंदरी रे
तो क्यांथी पामीए अन्न घेली कोणे करी रे
संतोष सुख न चाखियां सुण सुंदरी रे
हरिचरणे न सोंप्यां मन घेली कोणे करी रे
भक्ति करतां नवनध आपशे सुण सुंदरी रे
एवुं सांभळी बोली स्त्री जन घेली कोणे करी रे
जळ आंखे भरी अबळा कहे ऋषिरायजी रे
मारुं द्रढ थयुं छे मन लागुं पायजी रे
ए ज्ञान मने गमतुं नथी ऋषिरायजी रे
रुए बाळक लावो अन्न लागुं पायजी रे
कोने अन्न विना चाले नहि ऋषिरायजी रे
भले हो जोग जोगेशर लागुं पायजी रे
अन्न विना भजन सूझे नहि ऋषिरायजी रे
जीवे अन्ने आखुं जगत लागुं पायजी रे
शिवे अन्नपूर्णा घेर राखियां ऋषिरायजी रे
रविए राख्युं अक्षयपात्र लागुं पायजी रे
सप्त ऋषि सेवे कामधेनुने ऋषिरायजी रे
तो आपणे ते कोण मात्र लागुं पायजी रे
देवो सेवे कल्पवृक्षने ऋषिरायजी रे
मनवांछित पामे आहार लागुं पायजी रे
अन्न विना धरम सूझे नहि ऋषिरायजी रे
ऊभो अन्ने आखो संसार लागुं पायजी रे
उद्यम निष्फळ जाशे नहि ऋषिरायजी रे
जई जाचो हरिवरराय लागुं पायजी रे
अक्षर लख्या दारिद्रना ऋषिरायजी रे
धोशे धरणीधर ततखेव लागुं पायजी रे
Krushna-sudama Akhyan Kadavun Chothun
Pachhi sudamoji boliya sun sundari re
Hun kahun te sachun man gheli kone kari re
Je niramyun te pamie sun sundari re
Vidhie lakhi vruddhihan gheli kone kari re
Sukrut dukrut be mitra chhe sun sundari re
Jaya pran atmane sath gheli kone kari re
Didha vina kem pamie sun sundari re
Nathi apyun jamane hath gheli kone kari re
Jo khadadhan khedi vaviyun sun sundari re
To kyanthi jamie shal gheli kone kari re
Jal vahi gaye shun shochavun sun sundari re
Jo pratham n bandhi pal gheli kone kari re
Atithi bhukhya valaviya sun sundari re
To kyanthi pamie anna gheli kone kari re
Santosh sukh n chakhiyan sun sundari re
Haricharane n sonpyan man gheli kone kari re
Bhakti karatan navanad apashe sun sundari re
Evun sanbhali boli stri jan gheli kone kari re
Jal ankhe bhari abala kahe hrushirayaji re
Marun dradh thayun chhe man lagun payaji re
E jnyan mane gamatun nathi hrushirayaji re
Rue balak lavo anna lagun payaji re
Kone anna vina chale nahi hrushirayaji re
Bhale ho jog jogeshar lagun payaji re
Anna vina bhajan suze nahi hrushirayaji re
Jive anne akhun jagat lagun payaji re
Shive annapurna gher rakhiyan hrushirayaji re
Ravie rakhyun akshayapatra lagun payaji re
Sapta hrushi seve kamadhenune hrushirayaji re
To apane te kon matra lagun payaji re
Devo seve kalpavrukshane hrushirayaji re
Manavanchhit pame ahar lagun payaji re
Anna vina dharam suze nahi hrushirayaji re
Ubho anne akho sansar lagun payaji re
Udyam nishfal jashe nahi hrushirayaji re
Jai jacho harivararaya lagun payaji re
Akshar lakhya daridrana hrushirayaji re
Dhoshe dharanidhar tatakhev lagun payaji re
Kṛuṣhṇa-sudāmā ākhyān kaḍavun chothun
Pachhī sudāmojī boliyā suṇ sundarī re
Hun kahun te sāchun mān ghelī koṇe karī re
Je niramyun te pāmīe suṇ sundarī re
Vidhie lakhī vṛuddhihāṇ ghelī koṇe karī re
Sukṛut dukṛut be mitra chhe suṇ sundarī re
Jāya prāṇ ātmāne sāth ghelī koṇe karī re
Dīdhā vinā kem pāmīe suṇ sundarī re
Nathī āpyun jamaṇe hāth ghelī koṇe karī re
Jo khaḍadhān kheḍī vāviyun suṇ sundarī re
To kyānthī jamīe shāḷ ghelī koṇe karī re
Jaḷ vahī gaye shun shochavun suṇ sundarī re
Jo pratham n bāndhī pāḷ ghelī koṇe karī re
Atithi bhūkhyā vaḷāviyā suṇ sundarī re
To kyānthī pāmīe anna ghelī koṇe karī re
Santoṣh sukh n chākhiyān suṇ sundarī re
Haricharaṇe n sonpyān man ghelī koṇe karī re
Bhakti karatān navanaḍ āpashe suṇ sundarī re
Evun sānbhaḷī bolī strī jan ghelī koṇe karī re
Jaḷ ānkhe bharī abaḷā kahe hruṣhirāyajī re
Mārun draḍh thayun chhe man lāgun pāyajī re
E jnyān mane gamatun nathī hruṣhirāyajī re
Rue bāḷak lāvo anna lāgun pāyajī re
Kone anna vinā chāle nahi hruṣhirāyajī re
Bhale ho jog jogeshar lāgun pāyajī re
Anna vinā bhajan sūze nahi hruṣhirāyajī re
Jīve anne ākhun jagat lāgun pāyajī re
Shive annapūrṇā gher rākhiyān hruṣhirāyajī re
Ravie rākhyun akṣhayapātra lāgun pāyajī re
Sapta hruṣhi seve kāmadhenune hruṣhirāyajī re
To āpaṇe te koṇ mātra lāgun pāyajī re
Devo seve kalpavṛukṣhane hruṣhirāyajī re
Manavānchhit pāme āhār lāgun pāyajī re
Anna vinā dharam sūze nahi hruṣhirāyajī re
Ūbho anne ākho sansār lāgun pāyajī re
Udyam niṣhfaḷ jāshe nahi hruṣhirāyajī re
Jaī jācho harivararāya lāgun pāyajī re
Akṣhar lakhyā dāridranā hruṣhirāyajī re
Dhoshe dharaṇīdhar tatakhev lāgun pāyajī re
Source : પ્રેમાનંદ